wtorek,
Szarża pod Somosierrą
30 listopada 1808 roku polscy szwoleżerowie przeprowadzili trwającą osiem minut szarżę, która przeszła do legendy.
6 kwietnia 1807 roku w Finckenstein Napoleon podpisał dekret tworzący oddział polskich szwoleżerów. W 1. Pułku Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej kadrę oficerską stanowili właściwie wyłącznie przedstawiciele rodów magnackich i bogatej szlachty, żołnierzami w większości była szlachta. Pułk sformowano w koszarach Mirowskich w Warszawie, stan osobowy jednostki wynosił 60 oficerów i około tysiąca żołnierzy.
Wiosną 1808 roku pułk wysłano do Hiszpanii, Polacy dołączyli do francuskiej „ekspedycji karnej” tłumiącej zryw narodowy Hiszpanów. Pierwsze starcie z ich udziałem miało miejsce 14 lipca pod Medina del Rio Seco. Celem strategicznym Napoleona było zdobycie Madrytu, podległe mu wojska 23 listopada ruszyły na hiszpańską stolicę od północno-wschodniej strony. Cesarz wybrał krótszą drogę, która wiodła Lermę i Arandę, jego żołnierze musieli pokonać przełęcz Somosierra w górach Ayllón. Hiszpanie ustawili tam swój ostatni przed Madrytem punkt obrony.
Przez przełęcz Somosierra można było przejść jedynie wąską drogą otoczoną wysokimi wzgórzami. Korzystając z dogodnego do obrony ukształtowania terenu, Hiszpanie rozstawili baterie swoich dział na odcinku o długości ponad dwóch kilometrów. W poprzek drogi wykopano rów, po obu stronach traktu rozmieszczono uzbrojonych w karabiny hiszpańskich żołnierzy. Było ich około trzech tysięcy. 30 listopada 1808 roku na miejsce dotarły oddziały Napoleona. Jako pierwsza do szturmu ruszyła francuska piechota, jednak huraganowy ogień artylerii przeciwnika zmusił ją do odwrotu. Zdenerwowany obrotem sprawy Napoleon postanowił skierować do walki polskich szwoleżerów. Odradzali mu to jego oficerowie sztabowi, twierdząc, że to szaleństwo, jednak cesarz pozostał nieugięty.
Do ataku ruszył liczący ponad dwustu jeźdźców szwadron pod komendą Jana Leona Kozietulskiego. Prowadząca pod górę droga była bardzo wąska, dlatego kawalerzyści poruszali się w czwórkach. Prawdopodobnie rozkaz cesarza dotyczył zniszczenia pierwszej hiszpańskiej baterii, jednak Polacy, tracąc niemal wszystkich oficerów, zdołali zdobyć wszystkie baterie przeciwnika, zajęło im to osiem minut. Od hiszpańskich kul i bagnetów zginęło 24 kawalerzystów, 30 odniosło ciężkie rany. W pobliskiej wiosce stacjonowało kilka tysięcy hiszpańskich żołnierzy i wykrwawieni Polacy nie byli w stanie utrzymać zdobytych pozycji, jednak Napoleon szybko zorientował się w sytuacji i wysłał do walki kolejne oddziały. Droga do Madrytu stanęła otworem.
