piątek,
Jan Matejko
Dziś mija rocznica urodzin Jana Matejki – jednego z najbardziej znanych polskich malarzy. Główny nurt jego twórczości to malarstwo historyczne. Żył w czasach rozbiorów, był gorącym patriotą, jego najsłynniejsze obrazy przedstawiają chwile świetności Rzeczypospolitej.
Jan Alojzy Matejko urodził się 24 czerwca 1838 roku w Krakowie. Miał dziesięcioro rodzeństwa. Kiedy ukończył siedem lat, zmarła jego matka. Od dzieciństwa przejawiał niepospolite zdolności plastyczne, jednak miał problemy z innymi dziedzinami. Jako trzynastolatek został przyjęty do krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych. W 1853 roku powstał jego pierwszy obraz historyczny, „Carowie Szujscy przed Zygmuntem III”. W 1858 roku wyjechał na stypendium do Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, gdzie zetknął się z dziełami wielu wybitnych malarzy z różnych epok. Najbardziej pasjonowały go prace historyczne i postanowił poświęcić się temu gatunkowi.
Po powrocie do kraju wynajął małą pracownię. W 1862 roku powstał jeden z jego najwybitniejszych obrazów, „Stańczyk”, dzieło przedstawia błazna królów polskich z szesnastego wieku i jest jednocześnie autoportretem artysty. Matejko był krótkowidzem i nie potrafił posługiwać się bronią, dlatego w 1863 roku nie przyłączył się do powstania styczniowego, jednak wspierał powstańców finansowo i zajmował się transportem broni. W 1864 roku namalował obraz „Kazanie Skargi”, który przyniósł mu ogromny sukces i uznanie. W kolejnych latach powstawały kolejne obrazy. Dzięki swoim dziełom zyskał wielką sławę, otrzymał liczne nagrody, także za granicą. Był autorem ponad trzystu obrazów olejnych oraz kilkuset rysunków i szkiców.
W 1870 roku objął stanowisko dyrektora krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, wykształcił wielu malarzy. Jego najbardziej znanymi uczniami byli wybitni przedstawiciele polskiego modernizmu: Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański, Włodzimierz Tetmajer i Jacek Malczewski. Zmarł 1 listopada 1893 roku w wieku 55 lat.
