Przejdź do treści

Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Mrągowie

14 Pułk Ułanów Jazłowieckich

środa,

14 Pułk Ułanów Jazłowieckich

8 grudnia 14 Pułk Ułanów Jazłowieckich obchodził swoje święto.

Początki pułku to szwadron polski utworzony w lutym 1918 roku w mołdawskiej miejscowości Ungheni. Znaleźli się w nim byli polscy żołnierze armii carskiej. Początkowo oddział zachowując pewną niezależność, dołączył do rosyjskiej Armii Ochotniczej. Ramię w ramię z „białymi” walczył z bolszewikami. W połowie sierpnia 1918 roku szwadron dołączył do polskich oddziałów tworzonych na Kubaniu. Dowódcą formacji został major Konstanty Plisowski. W październiku oddział przyjął nazwę Dywizjon Jazdy przy 4 Dywizji Strzelców Polskich.

W styczniu 1919 roku dywizjon majora Plisowskiego drogą morską przedostał się do Odessy. Po przyjęciu w jego szeregi licznych ochotników powstał Pułk Ułanów 1 Dywizji Jazdy. Liczył on ponad sześciuset żołnierzy. Razem z wojskami francuskimi, greckimi i „białymi” polscy ułani walczyli z bolszewikami. W czasie ewakuacji sił koalicyjnych do Rumunii Polacy osłaniali odwrót, ułani Plisowskiego przeprawili się przez Dniestr jako ostatni. W połowie czerwca Pułk Ułanów przybył do Polski.

Praktycznie bez odpoczynku pułk rozpoczął działania zbrojne w Małopolsce Wschodniej przeciwko oddziałom ukraińskim. W dniach od 11 do 13 lipca pułk Plisowskiego stoczył bój pod Jazłowcem. Błyskotliwe polskie zwycięstwo stało się jednym z symboli, na których budowano w II Rzeczypospolitej mit niezwyciężonej polskiej kawalerii. Konstanty Plisowski wsławił się tam jako znakomity strateg i dowódca nocnej szarży z 11 lipca, którą w latach dwudziestych opisywano jako godną pióra Sienkiewicza. W walkach poległ tylko jeden polski żołnierz. Po tej bitwie wydarzeniu patronką pułku została Najświętsza Maria Panna Jazłowiecka, a w dzień Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny jednostka obchodziła święto pułkowe. Miesiąc później Plisowski został mianowany pułkownikiem, a jednostka pod jego dowództwem została nazwana 14. Pułkiem Ułanów Jazłowieckich.

Pułkiem Ułanów Jazłowieckich brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, uczestniczył w słynnym zagonie na Koziatyn, wyprawie kijowskiej oraz największej bitwie konnicy w wojnie polsko-bolszewickiej – starciu pod Komarowem. Ułani Jazłowieccy odznaczali się walecznością i bohaterstwem, 83 spośród nich odznaczono Krzyżem Virtuti Militari V. klasy. W czasie pokoju Pułk stacjonował we Lwowie.

W sierpniu 1939 roku jednostka została skierowana w okolice Poznania. W kampanii wrześniowej Pułk wsławił się przeprowadzoną 19 września szarżą pod Wólką Węglową. Zdziesiątkowany Pułk przebił się do stolicy i walczył w jej obronie.

„Polscy kawalerzyści nacierali całym pędem, jak na średniowiecznych obrazach! Na czele wszystkich galopował dowódca z podniesioną szablą. Widać było, jak malała odległość pomiędzy grupą polskich kawalerzystów a ścianą niemieckiego ognia. Szaleństwem było kontynuować tę szarżę na spotkanie śmierci. A jednak Polacy przeszli”

–– włoski korespondent wojenny Mario Appelius o szarży pod Wólką Węglową.

Atak polskich ułanów z 19 września 1939 roku w historii zapisał się pod nazwą „Szarża pod Wólką Węglową”. Ta nazwa miejscowości pojawiła się w wydanym na Uchodźstwie opracowaniu na podstawie relacji dowódcy 2 szwadronu podporucznika Zbigniewa Żurowskiego. Według badań historyków i relacji mieszkańców faktycznym miejscem starcia były okolice miejscowości Dąbrowa Leśna.

Szwadron zapasowy 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich wspólnie z resztkami rozbitych we wcześniejszych walkach formacji szwadronu konnego Policji Państwowej z Warszawy 24 września 1939 roku brał udział w bitwie pod Husynnem. Szarża polskich policjantów i kawalerzystów wprowadziła panikę w szeregi nieprzyjaciela. Sowieci ponieśli duże straty. Niestety za wzgórzami były ukryte sowieckie czołgi. Polacy zostali otoczeni i po krwawej walce zmuszeni do poddania się.

Za kampanię wrześniową 1939 roku pułkownik Edward Józef Godlewski, rotmistrz Józef Bokota oraz chorąży Bronisław Gadzin zostali odznaczeni Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari. Dwudziestu pięciu żołnierzy Pułku otrzymało Krzyże Virtuti Militari V. klasy. W kwietniu 1940 roku we Francji 14 Pułk Ułanów Jazłowieckich został odtworzony jako trzeci batalion im. Ułanów Jazłowieckich. Po klęsce Francji w Wielkiej Brytanii powstał I Batalion Strzelców im. 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich 1 Brygady Strzelców, który ostatecznie znalazł się w szeregach 10 Brygady Kawalerii Pancernej.

Ułani przesiedli się na czołgi. W sierpniu 1942 roku jednostkę przemianowano na 14 Pułk Kawalerii Pancernej. Na początku 1945 roku powrócono do starej nazwy. Pancerny 14. Pułk Ułanów Jazłowieckich został rozformowany w 1947 roku.

W ramach odtworzenia struktur polskiej armii w kształcie przedwojennym w Okręgu Lwów Armii Krajowej w 1944 roku powstał 14. Pułk Ułanów. Jego żołnierze brali udział w walkach o Lwów. Po aresztowaniu żołnierzy lwowskiej AK przez Sowietów, resztki pułku ukryły się w okolicach Brzozowa. 26 czerwca 1945 po starciu z Sowietami pod Domaradzem oddział został rozwiązany.

W 1919 roku za uratowanie klasztoru w Jazłowcu przed Ukraińcami siostry niepokalanki ufundowały pułkowi sztandar. Towarzyszył on Ułanom Jazłowieckim w walce. W szarży pod Wólką Węglową ranny został sztandarowy pułku kapral Feliks Maziarski, mimo to kontynuował walkę. Kiedy padł jego koń, drzewce przejął kapral Bronisław Czech. Za uratowanie sztandaru został odznaczony przez generała Juliusza Rómmla Orderem Virtuti Militari.

Wraz z ułanami sztandar trafił do Warszawy. Po kapitulacji stolicy adiutant dowódcy pułku porucznik Zdzisław Malanowski zdeponował go u pewnej warszawskiej rodziny. Płat sztandaru przetrwał nienaruszony okupację i powstanie warszawskie, zaginął jedynie grot i łącze drzewca. Pod koniec lat pięćdziesiątych brat porucznika Malanowskiego przewiózł sztandar do Londynu. Sztandar 14 pułku do dziś znajduje się w Instytucie im. Władysława Sikorskiego w Londynie. W magazynach warszawskiego Muzeum Wojska Polskiego odnaleziono orła z liczbą 14 na cokole. W ten sposób wyjaśniły się losy zaginionego grotu. W Muzeum Wojska Polskiego przechowywana kopia sztandaru 14 Pułku.

Artykuł: Teoria emocji kolorów

Teoria emocji kolorów

Artykuł: DRAM Speculative Leadoff

DRAM Speculative Leadoff

Artykuł: Burst Mode DMA

Burst Mode DMA

Artykuł: Tryby DMA

Tryby DMA

Artykuł: DMA w kontekście historycznym

DMA w kontekście historycznym

Nasze technikum

Technik informatyk

Szkoły dla dorosłych

Nasza szkoła

Pełna oferta edukacyjna

Oferta szkoły