Przejdź do treści

Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Mrągowie

Operacja lotnicza „Window”

piątek,

Operacja lotnicza „Window”

77 lat temu w okupowanej Polsce wylądowali kolejni cichociemni. W nocy z 13 na 14 marca 1943 roku jedną z ekip przyjęła placówka odbiorcza „Żbik” w okolicach miejscowości Lelów, kilka kilometrów od Koniecpola. W operacji lotniczej „Window” uczestniczyli porucznik Antoni Chmielowski „Wołk”, porucznik Stefan Ignaszak „Drozd”, podporucznik Stefan Jasieński „Alfa” oraz podporucznik Władysław Maksyś „Azot”. Skoczkowie przybyli na pokładzie samolotu Halifax HR-666 „E” ze 138. Dywizjonu RAF. Cichociemni odlecieli z lotniska Tempsford położonego 75 kilometrów na północ od centrum Londynu. Dowódcą załogi samolotu był kapitan nawigator Mieczysław Kuźnicki. Spadochroniarze dostarczyli do kraju 744 tysiące dolarów. Pieniądze przeznaczono na potrzeby Armii Krajowej. W ramach operacji zrzucono także sześć zasobników i dwie paczki.

Antoni Chmielowski (1914–1969)

Urodził się 15 sierpnia 1914 roku w Wołczuchach. W 1934 roku zdał maturę i trafił do Szkoły Podchorążych Piechoty w Różanie, a następnie do następnie Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu. Później odbył kurs samochodowy oraz kurs artylerii przeciwlotniczej. Studiował w Wyższej Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. Podczas kampanii wrześniowej walczył w szeregach 11. Samodzielnego Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej. Po przejściu na Węgry został internowany. Udało mu się zbiec i pod koniec 1939 roku dotrzeć do Francji. Służył w 5 Pułku Strzelców Pieszych 2 Dywizji Strzelców Pieszych. Brał udział w walkach we Francji. Po jej upadku przedostał się do Wielkiej Brytanii. Początkowo otrzymał przydział do 1 Dyonu Artylerii Przeciwlotniczej, jednak później zgłosił się do służby w kraju. W 1942 roku ukończył kurs wywiadu.

Po standardowej aklimatyzacji w okupowanej Polsce otrzymał przydział do komórki „993/G” Wydziału Kontrwywiadu i Bezpieczeństwa Oddziału II Komendy Głównej Armii Krajowej. Po przeniesieniu do Lwowa został kierownikiem referatu legalizacyjnego, a od połowy 1944 roku szefem wywiadu wojskowego w Oddziale II Komendy Obszaru Lwowskiego AK. Po zakończeniu akcji „Burza” we Lwowie objął stanowisko szefa Oddziału II organizacji NIE. W późniejszym okresie był likwidatorem tej organizacji we Lwowie. Jesienią 1945 roku wyjechał do Krakowa. Pod koniec grudnia 1945 roku został aresztowany przez polskie komunistyczne służby i osadzony w warszawskim więzieniu przy ulicy Rakowieckiej. W 1946 roku został przekazany sowieckiej służbie bezpieczeństwa. Otrzymał karę śmierci zamienioną później na długoletnie więzienie. W łagrach na Kołymie przebywał do 1955 roku. Po powrocie do kraju zamieszkał w Opolu. Ukończył studia magisterskie w Studium Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Zmarł tragicznie 2 sierpnia 1969 roku. Kilka razy otrzymał odznaczenia, były to Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, dwukrotnie Krzyż Walecznych oraz francuski Krzyż Wojenny.

Stefan Ignaszak (1911–2005)

Kierował jedną z najbardziej znanych akcji polskiego wywiadu – rozpracowaniem tajnego ośrodka badawczego w Penenmünde. Używał pseudonimów „Nordyk” i „Drozd”. Kilka pierwszych lat życia spędził w Niemczech, ponieważ jego rodzina wyemigrowała „za chlebem”. Skończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Poznańskiego. Był oficerem rezerwy. Walczył w kampanii wrześniowej i we Francji. W Wielkiej Brytanii służył w polskim 10 Pułku Strzelców Konnych. Po odbyciu kursu wywiadu, w marcu 1943 roku jako cichociemny trafił do okupowanej Polski.

Otrzymał przydział do samodzielnej ekspozytury „Lombard” w Referacie „Zachód” w Oddziale II Informacyjno-Wywiadowczym. Terenem działania tej komórki była III Rzesza i włączone do niej tereny. Ignaszak opracowywał materiały wywiadowcze z Wielkopolski, Pomorza i Rzeszy. Kierował istniejącymi w tych rejonach siatkami wywiadowczymi i organizował nowe. Był bardzo skutecznym oficerem wywiadu, jego siatka uzyskała wiele ważnych informacji na temat niemieckiego przemysłu zbrojeniowego. Za najważniejsze osiągnięcie Ignaszaka uważane jest rozpracowanie bazy Peenemünde przez polski wywiad.

„Nordyk” brał udział w powstaniu warszawskim. Był ciężko ranny. Po powstaniu został skierowany przez dowództwo w okolice Częstochowy. W lutym 1945 roku trafił do Bydgoszczy. W październiku został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Pod fałszywym zarzutem szpiegostwa skazano go na karę śmierci. Wyrok został zamieniony na 10 lat więzienia, ostatecznie Ignaszak opuścił więzienie po pięciu latach.

Stefan Jasieński (1914–1945)

Pochodził z Wilna. Wczesne dzieciństwo spędził w Nakle nad Notecią. Po przeprowadzce rodziny Jasieńskich do Warszawy ukończył gimnazjum Zgromadzenia oo. Marianów na Bielanach. Studiował architekturę na Politechnice Warszawskiej. W latach 1937–1938 odbył kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Ukończenie studiów uniemożliwił wybuch drugiej wojny światowej. Podczas kampanii wrześniowej był żołnierzem Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej. Po rozbiciu macierzystej jednostki w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim przedostał się na Węgry, a następnie do Francji. Walczył w kampanii francuskiej w szeregach 10 Brygady Kawalerii Pancernej pod dowództwem generała Stanisława Maczka. Po klęsce Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymał przydział do 10 Pułku Strzelców Konnych. W 1941 roku otrzymał stopień podporucznika. Zgłosił się do służby w okupowanym kraju i odbył szkolenie cichociemnych.

Po okresie aklimatyzacji spędzonym w Warszawie otrzymał przydział do wywiadu ofensywnego dalekiego zasięgu Oddziału II Komendy Głównej Armii Krajowej i został skierowany na Wileńszczyznę. Zbierał informacje na temat jednostek niemieckich na zapleczu frontu wschodniego. Jesienią 1943 roku po fali aresztowań, która dotknęła jego komórkę, został odwołany do Warszawy. Latem 1944 roku otrzymał zadanie rozpoznania sytuacji w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz. Dowództwo Armii Krajowej podejrzewało, że wobec zbliżającego się frontu, Niemcy mogą podjęć próbę likwidacji wszystkich więźniów. Jasieński nawiązał kontakt z obozowym ruchem oporu.

Działania operacyjne prowadzone w okolicach obozu były bardzo niebezpieczne. W nocy z 28 na 29 września 1944 roku Jasieński został postrzelony i ujęty przez niemiecki patrol. Zginął na początku 1945 roku na terenie obozu oświęcimskiego w niewyjaśnionych okolicznościach. Przez wiele lat jego losy były nieznane. W 1965 roku odczytano znaczenie rysunków umieszczonych na ścianach celi śmierci w byłym KL Auschwitz. Były m.in. to herb rodowy, szkice związane ze służbą wojskową i skokiem ze spadochronem. Odczytano także słabo zachowany napis z datą 1 stycznia 1945 roku.

Władysław Maksyś (1913–1995)

Władysław Henryk Aleksander Maksyś urodził się 27 czerwca 1913 roku w Lesku. W 1934 roku zdał egzamin dojrzałości. W latach 1935-1939 studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. We wrześniu 1939 roku nie został zmobilizowany. Od listopada działał w konspiracji. 29 marca 1940 roku przedostał się na Słowację, a następnie do polskiej ambasady w Budapeszcie. Z Węgier wyruszył do Francji, gdzie dotarł w kwietniu. Służył w ośrodku artylerii przeciwlotniczej w Saint-Nazaire. Po upadku Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Znalazł się w szeregach 1. Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej. Zgłosił się do służby w kraju. Został przeszkolony w polskiej szkole wywiadu działającej pod kamuflażem Oficerskiego Kursu Doskonalenia Administracji Wojskowej. 29 grudnia 1942 roku złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej.

Po standardowej aklimatyzacji otrzymał przydział do wywiadu ofensywnego Referatu „Zachód” Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego Komendy Głównej Armii Krajowej. Był oficerem ośrodków wywiadowczych „1 AW”, a następnie „51 KK”. Od 1943 roku służył w ekspozyturze „Lombard”. Był inspektorem siatek wywiadowczych w Elblągu, Królewcu, Berlinie i Wiener Neustadt. Podczas powstania warszawskiego nie brał udziału w walce. 5 września 1944 roku trafił do obozu przejściowego w Pruszkowie. Po ucieczce przebywał w podwarszawskich miejscowościach. Na początku 1945 roku wrócił do Warszawy. Utrzymywał kontakty z Narodowymi Siłami Zbrojnymi. Wkrótce wyjechał na Śląsk. W 1947 roku ujawnił się po tzw. amnestii. Zmarł 22 grudnia 1995 roku w Warszawie.

Artykuł: Teoria emocji kolorów

Teoria emocji kolorów

Artykuł: DRAM Speculative Leadoff

DRAM Speculative Leadoff

Artykuł: Burst Mode DMA

Burst Mode DMA

Artykuł: Tryby DMA

Tryby DMA

Artykuł: DMA w kontekście historycznym

DMA w kontekście historycznym

Nasze technikum

Technik informatyk

Szkoły dla dorosłych

Nasza szkoła

Pełna oferta edukacyjna

Oferta szkoły