czwartek,
Operacja lotnicza „Weller 15”
W nocy z 16 na 17 kwietnia 1944 roku w ramach operacji lotniczej „Weller 15” do okupowanej Polski przerzucono czterech cichociemnych. Byli to porucznik Jerzy Buyno „Gżegrzółka”, podporucznik Stanisław Harasymowicz „Lalka”, starszy sierżant Mieczysław Psykała „Kalwadosik” oraz major Jerzy Szymański „Boga”. Skoczków przyjęła placówka odbiorcza „Obraz” kilkanaście kilometrów od Tłuszcza. Cichociemni przylecieli na pokładzie samolotu Halifax JP-236 „A” ze 1586. Eskadry Specjalnego Przeznaczenia RAF. Start maszyny nastąpił z lotniska Campo Casale niedaleko Brindisi. Razem ze skoczkami zrzucono dziewięć zasobników ze sprzętem wojskowym i sześć paczek.
Jerzy Buyno (1906–1956)
Urodził się w Warszawie. W 1925 roku zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie. Od 1934 roku pracował w II Męskim Gimnazjum i Liceum im. Hugona Kołłątaja w Warszawie jako nauczyciel języka polskiego i przysposobienia obronnego. W sierpniu 1939 roku nie został zmobilizowany, jednak po wybuchu drugiej wojny światowej ochotniczo dołączył do Robotniczej Brygady Obrony Warszawy, w której dowodził kompanią. W listopadzie 1939 roku przeszedł na Węgry, a następnie dotarł do Francji. W szeregach Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich walczył jako dowódca plutonu ciężkich karabinów maszynowych w kampanii norweskiej, m.in. w bitwie pod Narvikiem. Za zasługi wojenne w Norwegii otrzymał Krzyż Walecznych.
Po powrocie Brygady do Francji brał udział w ciężkich walkach w Bretanii. Po rozproszeniu jednostki i klęsce Francji znalazł się na terenach nieobjętych okupacją. Kilka miesięcy spędził w obozie pracy. Po ucieczce z grupą żołnierzy wypłynął jachtem w stronę Gibraltaru. Po awarii łodzi Polacy byli zmuszeni udać się do hiszpańskiego portu, gdzie zostali aresztowani. Jerzy Buyno trafił do obozu koncentracyjnego w Miranda de Ebro. W 1942 roku został zwolniony i okrężną drogą przez Braylię i Stany Zjednoczone dotarł do Wielkiej Brytanii.
Zgłosił się do służby w kraju i w nocy z 16 na 17 kwietnia 1944 roku został przerzucony do okupowanej Polski. W kraju otrzymał przydział do Okręgu Nowogródek AK. Początkowo był referentem odbioru zrzutów. Od lipca 1944 roku dowodził kompanią w 7.7 Pułku Piechoty AK. Po operacji „Ostra Brama” został zatrzymany przez Sowietów, jednak zdołał zbiec i dotrzeć do Siedlec. Po wkroczeniu Armii Czerwonej podjął pracę jako nauczyciel w Liceum im. Kołłątaja w Warszawie, gdzie pracował do śmierci.
Stanisław Harasymowicz (1917–1944)
Pochodził ze Lwowa. W 1939 roku zdał maturę. Podczas kampanii wrześniowej nie został zmobilizowany, jednak ochotniczo walczył w 1. Pułku Obrony Warszawy. W listopadzie 1939 roku przeszedł na Węgry, a następnie dotarł do Francji, gdzie wstąpił do polskich oddziałów. W czerwcu 1940 roku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Służył jednostkach artylerii. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie w zakresie dywersji oraz propagandzie. W ramach operacji lotniczej „Weller 15” został przerzucony do okupowanej Polski.
Po standardowej aklimatyzacji do życia w warunkach okupacji otrzymał przydział do Okręgu Polesie AK, jednak nie został przerzucony na teren Okręgu. Podczas powstania warszawskiego był oficerem batalionu „Czata 49” w składzie Zgrupowania „Radosław”. 10 sierpnia został ciężko ranny podczas walk w okolicy ul. Stawki. Zginął trafiony pociskiem w trakcie ewakuacji z pola walki.
Mieczysław Psykała (1913–1984)
Przyszedł na świat w Częstochowie. Pracował jako rzeźnik. W 1930 roku został żołnierzem 29. Pułku Piechoty Strzelców Kaniowskich w Kaliszu, a następnie słuchaczem Centralnej Szkoły Podoficerów Korpusu Ochrony Pogranicza w Osowcu. Po jej ukończeniu otrzymał przydział do batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza „Rokitno”. Latem 1939 roku jako plutonowy został przeniesiony do 2 Pułku Piechoty KOP. Po wybuchu drugiej wojny światowej walczył w rejonie Rabki. Po rozbiciu pułku trafił do 21. Dywizji Piechoty Górskiej. W lutym 1940 roku zameldował się we Francji, gdzie otrzymał przydział do Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Brał udział w kampanii norweskiej, walczył m.in. pod Narvikiem. Po ewakuacji Brygady walczył na froncie francuskim.
W czerwcu 1940 roku znalazł się w Wielkiej Brytanii. Służył w kilku jednostkach piechoty. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie w dywersji i propagandzie. Po przerzucie do okupowanej Polski otrzymał przydział do Okręgu Białystok AK. Brał udział w akcjach bojowych, zajmował się także odbiorem zrzutów. Wielokrotnie jeździł jako kurier między Białymstokiem, Wileńszczyzną i Warszawą. Jesienią 1944 roku został aresztowany przez NKWD. Wywieziono go w głąb ZSRR, do sowieckich łagrów. Był jednym z przywódców strajku głodowego w Kamionce. W 1947 roku wrócił do Polski. Pracował jako robotnik, w 1977 roku przeszedł na rentę.
Jerzy Feliks Szymański (1909–1995)
Urodził się w Chocimiu. W 1926 roku zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Bukareszcie. Nie ukończył studiów i po powrocie do Polski wstąpił do wojska. Służył w jednostkach kawalerii. W 1938 roku uzyskał awans do stopnia porucznika i przeszedł do Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, komórki zajmującej się wywiadem. Jesienią tego samego roku uczestniczył w tajnej operacji dywersyjno-sabotażowej polskiego wywiadu na terenie Rusi Zakarpackiej, mającej na celu pomóc Węgrom w przejęciu tego regionu od Czechosłowacji. W ramach operacji „Łom” przysłane z Polski grupy dywersantów toczyły potyczki z oddziałami czechosłowackimi oraz zniszczyły m.in. most kolejowy, dwanaście mostów drogowych i zaporę wodną. Odbył kurs spadochronowy i kurs minerski.
Po wybuchu drugiej wojny światowej początkowo walczył w szeregach 1. Pułku Strzelców Konnych, a następnie w Grupie Kawalerii pułkownika Tadeusza Komorowskiego w składzie Armii „Lublin”. Brał udział w drugiej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. 25 września został kontuzjowany i trafił do niewoli niemieckiej. Po ucieczce dotarł do Warszawy, a następnie udał się do Francji. Na początku listopada 1939 roku zameldował się w kraju nad Sekwaną. Po spotkaniu z generałem Władysławem Sikorskim został emisariuszem Naczelnego Wodza. Na przełomie 1939 i 1940 roku trzykrotnie jeździł z misją do okupowanej Polski. Mimo że był postacią trzecioplanową, wziął znaczący udział w kształtowaniu się Polskiego Państwa Podziemnego.
Po upadku Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii. Pracował w komórce planowania Oddziału III Sztabu Naczelnego Wodza. Jako doświadczony dywersant został zaangażowany jako instruktor do szkolenia cichociemnych. Organizował także ośrodki szkoleniowe i opracował instrukcje z zakresu dywersji dla przyszłych skoczków. Mając doświadczenie związane z kilkukrotnym pobytem w Generalnej Guberni, był cennym źródłem informacji na temat okupowanego kraju. Ostatecznie sam zgłosił się do służby w kraju. W ramach operacji lotniczej „Weller 15” został przerzucony do okupowanej Polski.
Podczas lądowania złamał nogę. Z chwilą skoku otrzymał awans do stopnia majora. Początkowo pozostawał w dyspozycji Komendant Głównego Armii Krajowej generała Komorowskiego oraz Delegata Rządu na Kraj Jana Stanisława Jankowskiego. Pod koniec lipca 1044 roku został wyznaczony na stanowisko szefa sztabu planowanej organizacji NIE. Po wybuchu powstania warszawskiego był organizatorem dowództwa Podobwodu Śródmieście Południowe. Pod koniec sierpnia 1944 roku objął stanowisko szefa sztabu Podobwodu „Sławbor”.
Po kapitulacji powstania dostał się do niewoli, przebywał w obozach jenieckich na terenie Niemiec. 10 marca zdołał zbiec i dzięki pomocy duńskiego ruchu oporu dotarł do Poselstwa RP w Sztokholmie. 2 maja 1945 roku zameldował się w Londynie. Po demobilizacji pozostał w Wielkiej Brytanii. Początkowo zaangażował się w życie polityczne, jednak w 1951 roku zerwał kontakty z działaczami emigracji. Według dokumentów Instytutu Pamięci Narodowej w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych był współpracownikiem komunistycznej Służby Bezpieczeństwa.
