Przejdź do treści

Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Mrągowie

Operacja lotnicza „Saw”

poniedziałek,

Operacja lotnicza „Saw”

W nocy z 16 na 17 lutego 1943 roku w ramach operacji lotniczej „Saw” nad okupowaną Polską ze spadochronami wyskoczyli cichociemni: podporucznik Michał Busłowicz „Bociek”, podporucznik Henryk Januszkiewicz „Spokojny”, podporucznik Bolesław Odrowąż-Szukiewicz „Bystrzec” oraz podporucznik Adolf Pilch „Góra”. Ekipa skoczków odleciała z Wielkiej Brytanii na pokładzie samolotu Halifax DT-725 „J”, który wystartował z lotniska RAF Tempsford położonego 75 kilometrów na północ od centrum Londynu. Operacją dowodził porucznik nawigator Karol Gębik. Zrzut przyjmowała placówka odbiorcza „Koń” położona około dwudziestu kilometrów od Piotrkowa Trybunalskiego. Bolesław Odrowąż-Szukiewicz skakał z małej wysokości. Jego spadochron nie otworzył się całkowicie i skoczek zginął podczas lądowania. Samolot szczęśliwie powrócił do bazy.

Michał Busłowicz (1912–1944)

Pochodził z Białostocczyzny. Ukończył seminarium nauczycielskie w Świsłoczy. Pracował jako nauczyciel. Podczas kampanii wrześniowej dowodził plutonem w 77 Pułku Piechoty. Został aresztowany przez NKWD w Wołkowysku, po ucieczce przedostał się na Węgry, a następnie do Francji. Walczył w kampanii francuskiej. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii zgłosił się do służby w kraju i przeszedł odpowiednie przeszkolenie.

Po przerzucie do kraju otrzymał przydział do pracy w Obszarze Białystok Armii Krajowej. Był oficerem do zadań specjalnych dowództwa. Wielokrotnie wysyłano go jako kuriera do Komendy Głównej AK. Brał udział w powstaniu warszawskim. Podczas ewakuacji oddziałów powstańczych kanałami ze Starówki do Śródmieścia dowodził ostatnim patrolem osłonowym przy włazie na placu Krasińskich. Po kapitulacji powstania trafił do niewoli niemieckiej. Przebywał w obozie jenieckim Bergen-Belsen. W grudniu 1944 roku uciekł z obozu. Schwytano go na terenie Holandii. Podczas transportu do obozu podjął próbę ponownej ucieczki i został zastrzelony.

Henryk Januszkiewicz (1917–1996)

Urodził się w Mińsku. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę jego rodzice zamieszkali w Grudziądzu. W 1937 roku zdał maturę i wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Po jej ukończeniu uzyskał stopień plutonowego podchorążego. W 1938 roku przeszedł do cywila i rozpoczął studia ekonomiczne w Poznaniu. W latach szkolnych aktywnie działał w Związku Harcerstwa Polskiego. W 1939 roku ochotniczo uczestniczył w obronie Warszawy. Po kapitulacji stolicy zdołał uniknąć niewoli. Wczesną wiosną 1940 roku opuścił okupowaną Polskę i przedostał się do Francji. Uczestniczył w kampanii francuskiej w szeregach 4. Dywizji Piechoty. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii otrzymał przydział do 16. Dywizjonu Artylerii Motorowej. Ochotniczo zgłosił akces do służby w kraju.

W okupowanej Polsce służył jako instruktor dywersji Kedywu Krakowskiego Okręgu Armii Krajowej. Używał pseudonimu „Spokojny”. Brał udział w wielu akcja bojowych. 29 stycznia 1944 roku uczestniczył w nieudanej próbie zamachu na Hansa Franka. Latem tego roku objął stanowisko adiutanta majora Jana Pańczakiewicza, dowódcy Samodzielnego Batalionu Partyzanckiego „Skała”. Przeszedł cały szlak bojowy tej formacji. Batalion powstał on w ramach akcji „Burza” i miał wziąć udział w powstaniu w Krakowie. W sierpniu 1944 roku Samodzielny Batalion Partyzancki „Skała” toczył liczne potyczki i bitwy z niemieckimi oddziałami i kolaborantami ukraińskimi.

Na początku września „Skała” otrzymała zgodę na wyruszenie z pomocą walczącej Warszawie. 11 września 1944 roku w lasach pod Złotym Potokiem Samodzielny Batalion stoczył bitwę z liczącym kilka tysięcy żołnierzy zgrupowaniem niemieckim wspieranym przez kolaborantów rosyjskich. Po tym starciu zrezygnowano z marszu w stronę stolicy. Od października porucznik Januszkiewicz ponownie służył w Kedywie Okręgu Kraków AK. Po rozwiązaniu Armii Krajowej wyjechał do Warszawy. Nadal działał w konspiracji. Późną jesienią 1945 roku został zatrzymany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Przeszedł brutalne śledztwa. Otrzymał wyrok pięciu lat pozbawienia wolności. Pod koniec 1950 roku opuścił więzienie.

Bolesław Odrowąż-Szukiewicz (1916–1943)

Urodził się 2 października 1916 roku w Moskwie. W 1937 roku zdał egzamin dojrzałości. Studiował prawo na Uniwersytecie Józefa Piłsudskiego w Warszawie, jednak naukę przerwał wybuch drugiej wojny światowej. Podczas kampanii wrześniowej walczył w szeregach 4. Batalionu Strzelców 10. Dywizji Piechoty w składzie Armii „Łódź”. Po 20 września dołączył do 19. Pułku Ułanów. W październiku przeszedł na Węgry. Miesiąc później zameldował się we Francji. Początkowo służył w 2. Pułku Artylerii Lekkiej 2. Dywizji Strzelców Pieszych. W maju 1940 roku przeniesiono go do 3. Pułku Artylerii Lekkiej 3. Dywizji Piechoty.

Po klęsce Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 1 Brygadzie Strzelców. Po przejściu szkolenia dla cichociemnych, 26 października 1942 roku złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej. Podczas operacji lotniczej „Saw” skakał z małej wysokości. Jego spadochron nie otworzył się całkowicie i skoczek zginął podczas lądowania.

Adolf Pilch (1914–2000)

Przyszedł na świat w Wiśle, w Beskidzie Śląskim. Podczas kampanii wrześniowej nie został zmobilizowany. Przedostał się do Francji i wstąpił do polskich oddziałów. Początkowo służył w 9. Pułku Piechoty. W kampanii francuskiej walczył w szeregach 8. Pułku Piechoty w składzie 3. Dywizji Piechoty. W czerwcu 1940 roku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 24. Pułku Ułanów 10. Brygady Kawalerii Pancernej. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie w zakresie dywersji. Po wylądowaniu w Polsce otrzymał przydział do Kedywu Okręgu Białystok AK, a następnie do Okręgu Nowogródek AK. W tym okresie używał pseudonimu „Góra”. Został oficerem Zgrupowania Stołpeckiego AK, walczył w Puszczy Nalibockiej z oddziałami niemieckimi i policji białoruskiej.

W Puszczy Nalibockiej operowały także liczne sowieckie oddziały partyzanckie. Stosunki pomiędzy polską a sowiecką partyzantką układały się źle, Sowieci dopuszczali się rabunków w okolicznych wsiach. Polacy często interweniowali, dochodziło do wielu incydentów. Pod koniec 1943 roku sowiecki dowódca pułkownik Grigorij Sidorok zaprosił polskich oficerów na odprawę. 1 grudnia Polacy, zanim jeszcze dotarli na miejsce, zostali otoczeni i rozbrojeni. W tym samym czasie do przystąpiono do rozbrajania polskich oddziałów w okolicy. Pięciu oficerów wywieziono drogą powietrzną na drugą stronę frontu i osadzono w moskiewskim więzieniu, pozostali zostali zamordowani.

Podporucznik Adolf Pilch z ocalałych żołnierzy utworzył Polski Oddział Partyzancki pod swoim dowództwem. Sowieccy partyzanci otrzymali rozkaz likwidacji oddziałów AK. Kilkudziesięciu polskich żołnierzy słabo zaopatrzonych w broń i amunicję otoczonych przez tysiące wrogich partyzantów znalazło się w bardzo trudnej sytuacji. Szansą ocalenia stała się nieoczekiwana propozycja miejscowej niemieckiej żandarmerii. Niemcy oferowali dostawy amunicji i uzbrojenia za cenę zawarcia lokalnego paktu o nieagresji. „Góra” odrzucił niemiecką ofertę pomocy w przypadku sowieckiego ataku. Pozytywną opinię o porozumieniu wyraziła komenda Okręgu Nowogródzkiego AK, negatywnie zareagowały Komenda Główna AK i rząd RP na uchodźstwie. Komendant Okręgu Nowogródzkiego podpułkownik Janusz Prawdzic-Szlaski na własną odpowiedzialność polecił „Górze” kontynuować kontakty z Niemcami, ponieważ wykonanie rozkazu oznaczałoby całkowitą likwidację Zgrupowania Stołpeckiego i brak ochrony polskiej ludności przez sowieckimi rabunkami. Ostatecznie sytuacja ta została milcząco zaaprobowana przez Komendę Główną.

Stoczono ponad dwieście walk z Sowietami. Latem 1944 roku do Puszczy Nalibockiej zbliżył się front. Oddział Adolfa Pilcha ruszył w przeciwną stronę. 861 zaprawionych w bojach z Niemcami i partyzantką sowiecką dobrze uzbrojonych żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego przez 27 dni przebyło ponad czterysta kilometrów i pod koniec lipca dołączyło do oddziałów Armii Krajowej w Puszczy Kampinoskiej. Po wybuchu powstania warszawskiego żołnierze z Puszczy Nailborskiej brali udział w drugim uderzeniu z Kampinosu na lotnisko bielańskie oraz w dwóch nieudanych natarciach przeprowadzonych z Żoliborza na Dworzec Gdański. Pod koniec sierpnia niemieckie dowództwo skierowało do Kampinosu silne oddziały z zadaniem zlikwidowania polskiej partyzantki. W nocy z 2 na 3 września porucznik Pilch zorganizował wypad na kolaboranckie oddziały „RONA” kwaterujące w Truskawiu. Licząca osiemdziesięciu żołnierzy AK grupa szturmowa całkowicie zaskoczyła przeciwnika i rozbiła dwa bataliony ronowców. Zdobyto duże ilości broni i amunicji oraz zniszczono kilkanaście dział.

W drugiej połowie września Niemcy przeprowadzili zakrojoną na dużą skalę operację „Spadająca gwiazda”, która zakończyła się rozbiciem głównych sił Grupy AK „Kampinos”. Po bitwie pod Jaktorowem Pilch dołączył z oddziałem osiemdziesięciu żołnierzy do 25. Pułku Piechoty AK Ziemi Piotrkowsko-Opoczyńskiej Podokręgu Piotrków. Po rozwiązaniu tej formacji walczył na czele konnego Oddziału Doliny. W 1945 roku przedostał się do Wielkiej Brytanii. Zamieszkał w Londynie. Aktywnie działał w środowiskach polonijnych i kombatanckich.

Artykuł: Teoria emocji kolorów

Teoria emocji kolorów

Artykuł: DRAM Speculative Leadoff

DRAM Speculative Leadoff

Artykuł: Burst Mode DMA

Burst Mode DMA

Artykuł: Tryby DMA

Tryby DMA

Artykuł: DMA w kontekście historycznym

DMA w kontekście historycznym

Nasze technikum

Technik informatyk

Szkoły dla dorosłych

Nasza szkoła

Pełna oferta edukacyjna

Oferta szkoły