niedziela,
Narcyz Łopianowski
Dziś przypada rocznica śmierci oficera kawalerii Wojska Polskiego, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej, cichociemnego, powstańca warszawskiego, kawalera Orderu Virtuti Militari.
Narcyz Łopianowski urodził się 29 października 1898 roku w Stokach na Wileńszczyźnie. Jesienią 1918 roku wstąpił w szeregi Samoobrony Wileńskiej. Wkrótce otrzymał przydział do 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich. Jako żołnierz tej jednostki brał udział w obronie Wilna i wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu walk o granice Rzeczpospolitej pozostał w wojsku. W 1927 roku ukończył szkołę oficerską i został skierowany do 1. Pułku Ułanów Krechowieckich w Augustowie. Był znanym jeźdźcem, uczestniczył z sukcesami w wielu międzynarodowych konkursach hippicznych. W 1937 roku otrzymał awans do stopnia rotmistrza.
Po wybuchu drugiej wojny światowej organizował ewakuację rodzin wojskowych z Augustowa. Później trafił do 101. Pułku Ułanów w składzie Brygady Rezerwowej Kawalerii „Wołkowysk”, gdzie dowodził szwadronem. Brał udział w walkach o Grodno z oddziałami Armii Czerwonej. 22 września 1939 roku pod w starciu pod Kodziowcami jego żołnierze zniszczyli kilkanaście sowieckich czołgów. Mimo zdecydowanej przewagi przeciwnika polscy kawalerzyści odparli wszystkie ataki. Wobec bardzo niekorzystnej sytuacji strategicznej i wysokich strat w nocy z 23 na 24 września 101. Pułk Ułanów przeszedł na Litwę i został internowany.
Po wkroczeniu Sowietów na Litwę w czerwcu 1940 roku został przewieziony do obozu w Kozielsku. Na rozkaz generała Wacława Przeździeckiego zgłosił swój pozorny akces do grupy polskich oficerów, którzy zgodzili się na współpracę z Sowietami. Krótko przebywał w więzieniu na słynnej moskiewskiej Łubiance. Po selekcji przeprowadzonej przez NKWD pod koniec 1940 roku przeniesiono go do tzw. willi szczęścia w Małachówce, gdzie polscy oficerowie rokujący nadzieję na współpracę mieszkając w dość luksusowych warunkach, mieli zostać zindoktrynowani i nakłonieni do formowania oddziałów podległych Armii Czerwonej.
Wobec odmowy składania hołdów władzom bolszewickim i nieugiętej postawy 26 marca 1941 roku przeniesiono go do więzienia na Butyrkach. Później przebywał w więzieniu w Putywlu. Po zawarciu układu Sikorski-Majski został zwolniony. Złożył raport ze swojego pobytu w Małachówce potwierdzony przez generała Przeździeckiego. W marcu 1942 roku jako oficer 8. Dywizji Piechoty ewakuował się do Iranu. Jeszcze w tym samym roku oddelegowano go do Wielkiej Brytanii, gdzie dowodził plutonem 1. Pułku Rozpoznawczego 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka.
Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie ze specjalnością w broni pancernej. 23 września 1943 roku złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej. W ramach operacji lotniczej „Wildhorn 1” nocą z 15 na 16 kwietnia 1944 roku został przerzucony do kraju. Podczas tej operacji po raz pierwszy aliancki samolot wylądował na polowym lotnisku w okupowanej Polsce. Lądowisko zorganizowano na polach w miejscowości Matczyn w okolicach Lublina. Razem z nim do kraju trafił porucznik Tomasz Kostuch „Bryła”. Samolotem odlecieli generał Stanisław Tatar „Turski”, podpułkownik Marian Dorotycz-Malewicz „Roch”, porucznik Andrzej Pomian „Dowmuntt”, wysłannik Delegata Rządu Zygmunt Berezowski oraz przedstawiciel Stronnictwa Ludowego Stanisław Ołtarzewski. Polski kryptonim tej operacji to „Most I”.
Z chwilą skoku otrzymał awans do stopnia majora. Po standardowej aklimatyzacji do życia w warunkach okupacji otrzymał przydział na stanowisko zastępcy dowódcy Ośrodka Pancernego Komendy Obszaru Warszawa AK. Podczas powstania warszawskiego przebywał w rejonie Śródmieścia. Początkowo był oficerem sztabowym. Pod koniec sierpnia został dowódcą 3 Odcinka w ramach Podobwodu Śródmieście Południowe. Podczas walk dwukrotnie odniósł rany. Za zasługi bojowe otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. Po kapitulacji Warszawy dostał się do niewoli. Przebywał w obozach jenieckich na terenie Niemiec. Po uwolnieniu powrócił do Wielkiej Brytanii.
Nie zdecydował się na powrót do Polski. Od 1954 roku mieszkał w Kanadzie. Aktywnie działał w środowiskach polonijnych i kombatanckich. Zmarł 21 czerwca 1984 roku w Vancouver.
