czwartek,
Jan Biały
Jan Biały urodził się 16 czerwca 1897 roku w Krakowie. Podczas pierwszej wojny światowej został wcielony do armii Austro-Węgier. Ukończył szkołę oficerską. Na froncie włoskim dostał się do niewoli, w której przebywał dwa lata, a następnie trafił do Armii Hallera. Służył w 48. Pułku Strzelców Kresowych. Podczas walk z bolszewikami dowodził kompanią. Po wojnie pozostał w wojsku. Służył w kilku jednostkach piechoty. W 1925 roku ukończył kurs obserwatorów lotniczych, roku później odbył kurs pilotażu w bydgoskiej Niższej Szkole Pilotów. W 1927 roku został przeniesiony do lotnictwa, otrzymał przydział do 11. Pułku Myśliwskiego w Lidzie. Latem 1928 roku w ramach macierzystej jednostki objął dowództwo 113. Eskadry myśliwskiej, która wkrótce została przeniesiona do Krakowa, gdzie przemianowano ją na 121. Eskadrę Myśliwską. W 1930 roku był słuchaczem kursu dowódców eskadr w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie.
W maju 1930 roku na skutek wypadku lotniczego trafił do szpitala na trzy miesiące. Rehabilitacja zajęła trzy lata i zakończyła się odsunięciem od lotów myśliwskich i przeniesieniem na stanowisko oficera taktycznego w 24. Eskadrze Rozpoznawczej. Latem 1935 roku ponownie uczestniczył w wypadku lotniczym, jednak tym razem leczenie skończyło się po kilku dniach. Na przełomie lat 1937 i 1938 był słuchaczem kursu w Wyższej Szkole Lotniczej w Warszawie, po którego ukończeniu objął dowództwo I Dywizjonu Liniowego w 2. Pułku Liniowym. Pod jego rozkazami znalazły się dwie eskadry samolotów PZL.23 Karaś. Były to maszyny służące do prowadzenia rozpoznania, z możliwością zabrania niewielkiego ładunku bomb.
Podczas kampanii wrześniowej uczestniczył w bombardowaniu niemieckich wojsk oraz w walkach z niemieckimi myśliwcami. Po dużych strata, 10 września jego Dywizjon rozwiązano, a Biały wraz z podwładnymi ewakuował się na wschód. Po agresji ZSRR na Polskę przeszedł do Rumunii, gdzie został internowany. Zainicjował ucieczkę, po której jego grupa przedostała się do Bejrutu, a następnie do Marsylii. We Francji trafił do polskiego przejściowego obozu lotniczego w miejscowości Salon-de-Provence. Po przeniesieniu do polskiej bazy lotniczej w Lyonie kolejnym przydziałem było Rennes, gdzie dowodził grupą 131 lotników. Po klęsce Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Zajmował się formowaniem 304. Dywizjonu Bombowego „Ziemi Śląskiej im. Ks. Józefa Poniatowskiego”, jednak po serii nieporozumień z doradą z RAF, odszedł z jednostki. Został skierowany do Bazy Sił Powietrznych w Blackpool. Chciał latać bojowo, na początku 1943 roku otrzymał przydział do 304. Dywizjonu. Latał jako drugi pilot w poszukiwaniu U-Bootów.
9 lutego 1943 roku jego załoga podczas lotu bombowcem Vickers Wellington na patrol nad Zatoką Biskajską napotkała cztery niemieckie dwusilnikowe myśliwce Junkers Ju 88. Polska załoga przez godzinę walczyła o życie. Niemcy odlecieli prawdopodobnie w efekcie wyczerpania paliwa, Biały z kolegami mocno postrzelanym samolotem wylądował na najbliższym angielskim lotnisku. Była to najdłuższa walka alianckiego bombowca zakończona powodzeniem. Latem 1943 roku zgłosił się do służby w kraju. Oprócz kursów dla cichociemnych odbył także przeszkolenie w zakresie pilotażu i obsługi niemieckich samolotów. Liczono na to, że po wybuchu planowanego powszechnego powstania, Polacy będą używać zdobycznych samolotów Luftwaffe. 5 listopada 1943 roku został zaprzysiężony na rotę Armii Krajowej.
Nocą z 27 na 28 kwietnia 1944 roku w ramach operacji lotniczej „Weller 21” został zrzucony ze spadochronem w okolicach Lublina. Wśród skoczków spadochronowych odebranych przez placówkę odbiorczą „Koza” w okolicach miejscowości Bychawka niedaleko Lublina znaleźli się także major Jerzy Iszkowski „Orczyk”, major Bronisław Lewkowicz „Kurs”, kapitan Edmund Marynowski „Sejm”. Przybysze z Anglii dostarczyli ponad trzysta sześćdziesiąt tysięcy dolarów przeznaczonych na działalność bieżącą Armii Krajowej. Po aklimatyzacji otrzymał przydział do Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej Armii Krajowej. Od lipca 1944 roku dowodził warszawską „Bazą Lotniczą Okęcie”.
W dniu wybuchu powstania warszawskiego brał udział w nieudanym ataku na lotnisko Okęcie. Jego oddział został zepchnięty w okolice podwarszawskich Włoch i nie zdołał już dołączyć z powrotem do powstania. Jesienią 1944 roku pułkownik Biały przedostał się do Krakowa, gdzie objął stanowisko zastępcy szefa Wydziału Lotnictwa KG AK. Po wkroczeniu Armii Czerwonej został aresztowany przez NKWD. Zwolniono go jesienią 1945 roku. Pół roku później przedostał się do Niemiec, a następnie do Wielkiej Brytanii. Służył w Polskich Siłach Powietrznych stacjonujących w bazie w Dunholme Lodge. Po demobilizacji zdecydował się na powrót do rządzonej przez komunistów Polski. Podjął pracę w przemyśle węglowym. W 1952 roku za sprawą funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa jako „element wywrotowy” na kilka miesięcy trafił do aresztu, ostatecznie nie postawiono mu żadnych zarzutów. Zmarł 2 października 1984 roku w Bytomiu. Jan Biały za swoje zasługi otrzymał wiele odznaczeń, były to m.in. Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, trzykrotnie Krzyż Walecznych, Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, czterokrotnie Medal Lotniczy. W chwili zakończenia służby wojskowej miał polski stopień pułkownika dyplomowanego oraz brytyjski Squadron Leadera.
