piątek,
Grupa „Darzbór”
31 grudnia 1948 roku rozwiązano placówkę WiN „Zagroda”. W jej ramach od 1939 roku działała grupa „Darzbór” utworzona przez leśników z Puszczy Bydgoskiej.
Jesienią 1939 roku z inicjatywy pracowników Leśnictwa Państwowego Emilianowo powstała grupa konspiracyjna. Emilianowo to mała osada leśna w Puszczy Bydgoskiej położona około dziesięciu kilometrów na południowy wschód od Bydgoszczy. We wrześniu 1939 roku przez te tereny biegła droga odwrotu armii „Pomorze”. Leśnicy zebrali w lasach część ekwipunku wojskowego pozostałego po polskich żołnierzach. W 1940 roku placówka „Zagroda” znalazła się w strukturach Związku Walki Zbrojnej.
Pierwotnym celem grupy leśników była dywersja. Życie szybko zweryfikowało te założenia. W pobliżu rejonu działania oddziału powstała druga co do wielkości pod względem powierzchni ówczesna fabryka zbrojeniowa koncernu Dynamit Nobel AG gdzie tysiące jeńców i robotników przymusowych z Europy pracowało przy produkcji materiałów wybuchowych. W okolicy powstały też inne ośrodki militarne – poligon wyrzutni rakietowych „Nebelwerfer”, składy amunicji, ośrodek rehabilitacyjny Wehrmachtu. Nieoczekiwanie najważniejszym zadaniem „Zagrody” stał się wywiad i rozpoznanie.
Grupa leśników zajmowała się także organizowaniem pomocy dla zatrudnionych w pobliżu jeńców i więźniów. Dostarczano im żywność, leki, materiały opatrunkowe, odzież. W akcję mocno angażowała się okoliczna ludność, mimo panującej wówczas biedy. Placówka brała także udział w przerzutach zbiegłych ze stalagu XX-A w Toruniu jeńców brytyjskich. Dzięki współpracy kilku komórek Armii Krajowej i dowództwa RAF do Szwecji dotarło kilkunastu brytyjskich pilotów.
Pod koniec kwietnia 1945 roku w Emilianowie powstał oddział partyzancki „Świerki II”. Dowódcą 35 żołnierzy został porucznik Alojzy Bruski. Głównym zadaniem oddziału była ochrona mieszkańców okolicznych wsi przed gwałtami i rozbojami dokonywanymi przez sowieckich żołnierzy. Stoczono wiele starć zbrojnych. Oddział „Świerki II” został rozbity przez NKWD w maju 1945 roku. Jego członkowie ukrywali się w okolicach Emilianowa. W czerwcu zostali aresztowani przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Alojzy Bruski i Zbigniew Smoleński wyrokiem komunistycznego sądu otrzymali kary śmierci, pozostali partyzanci zostali skazani na długoletnie więzienie.
Komendant placówki „Zagroda” – leśniczy Franciszek Wrembel „Marcin” został aresztowany przez komunistyczne władze w listopadzie 1945 roku. Zarzucono mu działanie w grupie mającej na celu obalenie demokratycznego ustroju Państwa Polskiego. Wyrok w jego sprawie był zupełnie niespotykany w czasach początków Polski Ludowej – sąd odrzucił oskarżenie. „Marcin” wrócił do pracy w Emilianowie.
Działalność „Zagrody” od końca 1945 roku ograniczała się do ewidencjonowania sowieckich transportów wywożących materiały i urządzenia z poniemieckiej fabryki. Po opuszczeniu okolicznych terenów przez oddziały Armii Czerwonej, 31 grudnia 1948 roku placówka została rozwiązana.
