wtorek,
Pierwsza odsiecz wiedeńska
23 listopada 1619 roku polscy lisowczycy odnieśli zwycięstwo nad wojskami Jerzego Rakoczego w bitwie pod Humiennem.
Jesienią 1619 roku trwała już pierwsza faza konfliktu nazwanego później wojną trzydziestoletnią. Habsburgowie znaleźli się w trudnej sytuacji, zbuntowane stany czeskie, śląskie oraz morawskie przejęły prawie całkowitą kontrolę nad terytorium Czech i Śląska. Wojewoda siedmiogrodzki Gabriel Bethlen najechał na Węgry i Słowację, a 27 października wraz z wojskami zbuntowanych stanów stanął pod Wiedniem.
Pomocną dłoń Habsburgom podał król Polski Zygmunt III Waza, na odsiecz Wiednia ruszyli polscy lisowczycy pod dowództwem Walentego Rogowskiego w sile 10 tysięcy ludzi. Mieli oni przekroczyć Przełęcz Dukielską i przez Słowację wkroczyć do Siedmiogrodu, co zmusiłoby Bethlena do wycofania wojsk spod Wiednia.
Przejścia przez Karpaty bronił korpus Jerzego Rakoczego, polskie oddziały ominęły jego wojska rozlokowane na wzgórzach i zaatakowały tyły przeciwnika. Decydująca bitwa rozegrała się w okolicach miasta Humienne. Lisowczycy nie używali metalowych zbroi i nie mieli szans w otwartej walce z węgierską jazdą, dlatego zastosowali taktykę pozorowanej ucieczki. Rakoczy sądził, że odniósł sukces i dał sygnał do pogoni, a swoją piechotę wysłał do plądrowania polskiego obozu. Kiedy Lisowczycy gwałtownie zawrócili, węgierska jazda nie mogła ich dogonić i piechota Rakoczego bez trudu została rozgromiona.
Bethlen na wieść o klęsce Rakoczego i zagrożeniu Siedmiogrodu odstąpił od Wiednia i wycofał się za Dunaj. Wydarzenia z listopada 1619 roku nazywane są dziś pierwszą odsieczą wiedeńską.
Lisowczycy
Lisowczycy to oddziały lekkiej jazdy polskiej sformowane w 1614 roku. Składały się one z najemników różnej narodowości, głównie Polaków, Litwinów i Rusinów. Celem powstania formacji było odciążenie skarbu Rzeczypospolitej od kosztów utrzymywania wojska. Lisowczycy mieli zapewnioną pełną swobodę zagarniania łupów wojennych i to zastępowało im żołd. Siali straszliwe spustoszenie na terenach, gdzie przebywali.
Specjalizowali się w zagonach na terytorium wroga. Wyposażenie i żywność przewozili na koniach jucznych, nie stosowali ciężkich metalowych zbroi. Brak taborów i lekkie ubranie pozwalały na błyskawiczne przemieszczanie, w Europie uważano ich za niezrównaną w szybkości jazdę. Znani byli ze stosowania podstępów i forteli wojennych, doskonałego wyszkolenia jeździeckiego i bojowego oraz dzielności. Z zasad działania tej formacji wynikało okrucieństwo i zamiłowanie do rabunku, co powodowało problemy z tą jednostką w czasie pokoju, z tej przyczyny najemniczy oddział rozwiązano około 1635 roku.