wtorek,
Samolot PZL.23 Karaś
Podstawowym lekkim bombowcem lotnictwa polskiego w kampanii wrześniowej był PZL.23 Karaś. Konstruktorem tego samolotu był Stanisław Prauss.
Projekt PZL.23 powstał w latach 1931–1932. Miał to być samolot rozpoznawczy z możliwością bombardowania przeciwnika. Podczas prób prototypu problemem okazało się umieszczenie bomb wewnątrz kadłuba w taki sposób, żeby zachować właściwą ilość miejsca dla pilota. Podczas próby drugiego prototypu doszło do utraty sterowności maszyny i zginęła cała trzyosobowa załoga.
W 1936 roku wyprodukowano 40 egzemplarzy PZL.23A wyposażonych w produkowany na licencji brytyjskiej firmy Bristol silnik gwiazdowy PZL Bristol Pegasus IIM2 o mocy 670 KM. Wobec często występujących problemów z silnikiem powstała wersja PZL.23B z nowym silnikiem PZL Bristol „Pegaz” VIII o mocy 710 KM. w latach 1936-1938 wyprodukowano 240 egzemplarzy tego samolotu. Zastąpiły one wysłużone francuskie samoloty w Wojsku Polskim. Samoloty z mniej udanej serii PZL.23A trafiły do szkół lotniczych.
Samolotem PZL.23 Karaś zainteresowało się wojsko bułgarskie. w 1936 roku powstała wersja eksportowa PZL.43. Bułgarzy dostarczyli mocniejsze, zakupione przez nich we Francji silniki gwiazdowe Gnôme-Rhône 14 Kfs. Większa masa silnika wymusiła potrzebę wprowadzenia zmian konstrukcyjnych. w 1936 roku Bułgaria zakupiła 12 sztuk PZL.43, w 1938 kolejne 42. Do wybuchu wojny Polacy dostarczyli 36 samolotów, ostatnie 6 zostało w kraju i były one wykorzystane podczas kampanii wrześniowej.
Na podstawie doświadczeń z samolotem PZL.23 Karaś w 1938 roku postał projekt jego następcy – lekkiego bombowca PZL.46 Sum. Do września 1939 postały dwa prototypy.
W 1939 roku „Karaś” był konstrukcją dopracowaną, jednak ustępował niemieckim samolotom. Mankamentami były mała prędkość zwłaszcza z ładunkiem bomb na pokładzie oraz słabe uzbrojenie obronne. Na lotniskach polowych często dochodziło do złamania goleni podwozia. PZL.23 był przystosowany do bombardowania z lotu poziomego, z tego powodu był stosunkowo łatwy do strącenia przez obronę lotniczą.
PZL.23 Karaś był lekkim samolotem bombowym, nie mógł zabierać zbyt dużej ilości bomb. Dodatkowe obciążenie wpływało na szybkość i sterowność. Zdecydowanie lepiej sprawdził się w roli samolotu rozpoznawczego. Był wyposażony w radiostację o zasięgu 70 km i aparat fotograficzny. „Karasie” wykryły kilka ważnych manewrów oddziałów niemieckich.
2 września 1939 roku PZL.23B z 21 eskadry bombowej zbombardował fabrykę chemiczną w Oławie. Był to pierwszy nalot bombowy na terytorium Niemiec w czasie II wojny światowej. Pilotem samolotu był plutonowy Wacław Buczyłko. Samotny rajd samolotu nad terenami niemieckimi był dużym wyczynem, musiał on przedrzeć się przez ostrzał obrony przeciwlotniczej. Polacy mieli szczęście, nie napotkali myśliwców wroga. Zrzucono osiem bomb. Już 3 września „Karaś” plutonowego Buczyłko został zestrzelony w okolicach Radomska. Zginął strzelec pokładowy.
Żaden egzemplarz tego samolotu nie zachował się do czasów dzisiejszych. w niektórych muzeach eksponowane są części „Karasia”.
