niedziela,
Konflikt wawelski
„Nie wiem czy nie zechcą mnie pochować na Wawelu. Niech!”
— testament Józefa Piłsudskiego.
W 1937 roku doszło do największego w dwudziestoleciu międzywojennym konfliktu w stosunkach państwa polskiego z Kościołem. Konflikt wawelski miał bardzo szeroki zasięg. Zaangażowane były najwyższe władze państwowe i kościelne, Watykan, radio i prasa, liczne instytucje i organizacje.
Krypty pod katedrą wawelską w Krakowie były miejscem pochówku polskich królów. Od 1911 roku biskupem krakowskim i opiekunem katedry był Adam Sapieha. Choć w XIX wieku na Wawelu pochowano księcia Józefa Poniatowskiego, Tadeusza Kościuszkę i Adama Mickiewicza, w 1916 roku Sapieha odmówił Ignacemu Janowi Paderewskiemu pochowania na Wawelu Henryka Sienkiewicza. W 1927 roku zgodził się na złożenie w katedrze prochów Juliusza Słowackiego, zawarł jednak umowę z Piłsudskim, że będzie to ostatni tego typu pochówek.
Współtwórca polskiej niepodległości Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku w dziewiątą rocznicę przewrotu majowego. Zdominowane przez piłsudczyków władze kraju domagały się pochowania Piłsudskiego na Wawelu. 13 maja biskup krakowski Adam Sapieha zgodził się na złożenie trumny w krypcie św. Leonarda. 18 maja 1935 roku kryształowa trumna z ciałem Józefa Piłsudskiego została złożona w krypcie św. Leonarda, która przez następne dwa lata stała się miejscem licznych pielgrzymek.
Biskup krakowski Adam Sapieha traktował to rozwiązanie tymczasowo. Obowiązujące wówczas prawo kanoniczne zezwalało na chowanie w obrębie kościoła jedynie duchownych i „personae regales” – osoby z rodów kościelnych, ewentualnie głowy państwa. Józef Piłsudski formalnie nie spełniał żadnej z tych kategorii. Toczyły się rozmowy na temat lokalizacji trumny.
24 czerwca 1937 roku biskup krakowski postawił wszystkich przed faktem dokonanym. Trumna została przeniesiona do specjalnie przygotowanej osobnej krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów. Informacja ta ukazała się na pierwszych stronach gazet. W kraju zawrzało. Władze państwowe złożyły protest. Zwolennicy marszałka organizowali uliczne demonstracje. Żądano zmiany konkordatu, pozbawienia Sapiehy odznaczeń honorowych, obywatelstwa polskiego i usunięcia z kraju. Pojawiły się głosy domagające się przejęcia katedry wawelskiej przez państwo.
10 lipca do Krakowa przyjechał nuncjusz apostolski w Polsce Filippo Cortesi. 11 lipca Cortesi osobiście dostarczył utrzymany w pojednawczym tonie list Sapiehy do prezydenta Mościckiego. 13 lipca w prasie pojawiło się oświadczenie prezydenta. Stwierdził on, że przyjmuje list biskupa i czuje się usatysfakcjonowany. Rząd uznał sprawę za załatwioną. Za datę zakończenia konfliktu wawelskiego przyjmuje się 20 lipca 1937 roku, kiedy na nadzwyczajnym posiedzeniu Sejmu rząd podał oficjalny komunikat.
W sierpniu w nocie dyplomatycznej Watykan stwierdzał, że groby w kaplicy królewskiej na Wawelu są nienaruszalne, a wszelkie zmiany w tej kwestii zależą od porozumienia między metropolitą krakowskim a prezydentem Polski.
