niedziela,
Tadeusz Sokołowski
Tadeusz Sokołowski urodził się 25 września 1905 roku w Żemłosławiu niedaleko Lidy. Młodość spędził w Warszawie. Uczył się w Państwowym Gimnazjum im. A. Mickiewicza. W czasach szkolnych działał w harcerstwie. W 1920 roku wstąpił do Korpusu Kadetów nr 2 w Modlinie. Po wybuchu trzeciego powstania śląskiego w 1921 roku uciekł z kilkoma kolegami na Śląsk i dołączył do powstańców. W 1924 roku zdał egzamin dojrzałości i wstąpił do wojska. Po ukończeniu w Oficerskiej Szkoły Artylerii w Toruniu otrzymał stopień podporucznika i przydział do 14. Dywizjonu Artylerii Konnej w Białymstoku.
W 1928 roku został przeniesiony do elitarnego 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. W 1935 roku uzyskał stopień rotmistrza. W latach 1936–1938 odbył studia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. W latach trzydziestych wyczynowo uprawiał jeździectwo. Był jednym z najlepszych polskich jeźdźców, wielokrotnie zdobywał medale na mistrzostwach kraju, odnosił sukcesy w konkursach. W 1936 roku brał udział w Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie.
Podczas kampanii wrześniowej początkowo był oficerem sztabu dowódcy południowego zgrupowania Armii Odwodowej „Prusy” generała Stanisława Skwarczyńskiego. W drugiej połowie września był dowódcą dywizjonu rozpoznawczego Warszawskiej Brygady Pancerno–Motorowej. Brał udział w pierwszej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. Zdołał uniknąć niewoli i w październiku 1939 roku przeszedł na Węgry. Przedostał się do Francji. Służył w 1. Dywizjonie Kawalerii, a następnie w Wileńskim Dywizjonie Rozpoznawczym 2. Dywizji Strzelców Pieszych. W kraju nad Loarą ukończył kursy szyfrowy i przeciwpancerny. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii otrzymał przydział do 4. Brygady Kadrowej Strzelców. Później służył w jednostkach kawalerii.
Zgłosił się do służby w kraju i odbył przeszkolenie w dywersji. 29 listopada 1941 roku złożył przysięgę na rotę Związku Walki Zbrojnej. W nocy z 30 na 31 marca 1942 roku w ramach operacji lotniczej „Belt” został przerzucony do kraju. Razem z nim skakali porucznik Jan Jokiel „Ligota”, porucznik Stefan Majewicz „Hruby”, porucznik Piotr Motylewicz „Krzemień”, rotmistrz Jerzy Sokołowski „Mira” oraz kurier Delegatury Rządu na Kraj podporucznik Jerzy Mara-Mayer „Filip”.
Planowo zrzut miał odbyć się 8 kilometrów na północny wschód od Końskich. Załoga samolotu omyłkowo za oznakowanie punktu zrzutu uznała oświetlenie obozu jenieckiego dla żołnierzy sowieckich w Baryczy i skoczkowie wylądowali w pobliżu drutów okalających obóz. Zdołali szczęśliwie się wycofać, jednak przepadły zasobniki ze sprzętem wojskowym. Z chwilą skoku otrzymał awans do stopnia majora. Otrzymał przydział na stanowisko zastępcy dowódcy IV Odcinka „Wachlarza”. Pod koniec sierpnia 1942 roku został dowódcą odcinka. Działał w rejonie miejscowości Baranowicze, Słuck, Bobrujsk, Żłobin, Lida, Mińsk, Borysów i Orsza. Organizował ośrodki dywersyjne, brał udział w akcjach bojowych polegających głównie na atakowaniu niemieckiego transportu kolejowego.
Jesienią 1942 roku po zatrzymaniu przez gestapo i załamaniu się w śledztwie jednego z konspiratorów nastąpiły aresztowania żołnierzy Armii Krajowej z IV Odcinka „Wachlarza”. Gestapo zatrzymało m.in. Tadeusza Sokołowskiego, Jerzego Sokołowskiego, Bohdana Piątkowskiego, Wacława Zaorskiego, Kazimierza Smolskiego. Tadeusz Sokołowski mimo bicia do utraty przytomności nie ujawnił żadnych informacji. Dowództwo Armii Krajowej zorientowało się w sytuacji dopiero pod koniec grudnia, po ucieczce z więzienia w Słucku rotmistrza Jerzego Sokołowskiego. W połowie stycznia z zadaniem uwolnienia żołnierzy „Wachlarza” z miejscowego więzienia do Mińska wysłano grupę oficerów pod dowództwem majora Stefana Rychtera.
Po przybyciu na miejsce nawiązano kontakt z więźniami za pomocą grypsów. Do więzienia przemycono pistolety. Akcja miała rozpocząć się 6 lutego wieczorem. Na skutek zdrady współpracującego z AK strażnika, tego dnia do więzienia wkroczyło gestapo i żandarmeria. Do celi, w której przebywali Polacy, wrzucono granaty. Większość z nich odniosła rany. Major Tadeusz Sokołowski został zakatowany podczas przesłuchania. Równolegle do działań podjętych w więzieniu, Niemcy otoczyli dom, w którym przebywali major Rychter i porucznik Stefan Derfert. Obaj oficerowie zginęli w walce z przeważającym przeciwnikiem.
