czwartek,
Stefan Czerwiński
Urodził się 30 sierpnia 1895 w Marchwaczu, w Wielkopolsce, w ówczesnym zaborze rosyjskim. W okresie nauki w Kaliskiej Szkole Handlowej aktywnie działał w Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”. W 1911 roku uczestniczył w pierwszym skautowym kursie instruktorskim w Krakowie, później zorganizował tajną drużynę skautową.
W 1912 roku za nielegalną działalność niepodległościową został aresztowany przez carskie władze, jednak jako małoletni po dwóch miesiącach odzyskał wolność. Po tym wydarzeniu przeniósł się do Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie objął obowiązki przewodniczącego Koła Młodzieży Zarzewiackiej. Był także animatorem i komendantem zastępu Polskich Drużyn Strzeleckich, ukończył kurs podoficerski Polskich Drużyn Strzeleckich w Rabce. W 1914 roku zdał egzamin dojrzałości, wkrótce potem wybuchła pierwsza wojna światowa.
14 sierpnia 1914 roku wstąpił do polskich oddziałów formowanych w Krakowie. Początkowo służył w Oddziale Wywiadowczym I Brygady Legionów Polskich, w 1915 roku trafił do 1. Pułku Artylerii. Brał udział we wszystkich bitwach I Brygady. Ukończył szkołę podchorążych. Po kryzysie przysięgowym został internowany. Później rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie ukończył trzy semestry.
W listopadzie 1918 roku ochotniczo wstąpił w szeregi odradzającego się Wojska Polskiego. Służył w artylerii, był kolejno oficerem wywiadowczym, pierwszym oficerem baterii i dowódcą baterii. Podczas wojny polsko-bolszewickiej walczył na froncie litewsko-białoruskim. Latem 1920 roku dostał się do niewoli litewskiej, po kilku miesiącach zdołał zbiec.
W okresie międzywojennym był zawodowym oficerem Wojska Polskiego. Po studiach w Wyższej Szkole Wojennej uzyskał tytuł oficera dyplomowanego. W 1932 roku już jako podpułkownik objął dowództwo 1. Dywizjonu Artylerii Konnej w Warszawie. W latach 1936–1938 był zastępcą szefa gabinetu wojskowego Prezydenta RP.
Podczas kampanii wrześniowej był dowódcą Artylerii Dywizyjnej l Dywizji Piechoty Legionów. Jego jednostka działała w ramach Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”. Pod koniec września 1939 roku dostał się do niewoli niemieckiej pod Wozuczynem, po udanej ucieczce z transportu udał się do Warszawy, gdzie wstąpił do Służby Zwycięstwu Polski. W 1940 roku zagrożony aresztowaniem opuścił Warszawę. Od 1942 roku był inspektorem w Komendzie Głównej Armii Krajowej.
Na początku 1944 roku otrzymał przydział na stanowisko zastępcy komendanta Okręgu Lwów. Wkrótce objął komendę Okręgu oraz funkcję zastępcy komendanta Obszaru Lwowskiego AK. Podczas akcji „Burza” we Lwowie był komendantem miasta oraz dowódcą 5. Dywizji Piechoty AK. W czasie walk współpraca między oddziałami AK i Armii Czerwonej panowała harmonijna współpraca. 27 lipca bitwa o Lwów została zakończona. Na żądanie Sowietów, 28 lipca oddziały Armii Krajowej złożyły broń i zostały rozwiązane. Podobnie jak w wielu innych miejscach, we Lwowie współpraca Armii Krajowej z Armią Czerwoną zakończyła się aresztowaniami polskich dowódców i żołnierzy. Ponad dwa tysiące Polaków trafiło do sowieckich łagrów.
Stefan Czerwiński przebywał w sowieckich więzieniach i łagrach do późnej jesieni 1947 roku. Po powrocie do kraju zamieszkał w Gdańsku. W 1951 roku przeprowadził się do Warszawy. Zmarł 16 czerwca 1971 roku.
