czwartek,
Stanisław Moniuszko
Stanisław Moniuszko herbu Krzywda urodził się 5 maja 1819 roku w Ubielu niedaleko Mińska. Edukację muzyczną rozpoczął w domu rodzinnym, matka uczyła go gry na fortepianie. W 1827 roku rodzina Moniuszków przeniosła się do Warszawy, a Moniuszko kontynuował naukę muzyki u Augusta Freyera, organisty w kościele Świętej Trójcy. Krótko przed wybuchem powstania listopadowego rodzina zamieszkała w Mińsku i jego nowym nauczycielem muzyki został Dominik Stefanowicz. W latach 1837–1840 studiował w Berlinie.
W 1840 roku zamieszkał w Wilnie, gdzie podjął pracę jako organista. W 1847 roku napisał dwuaktową operę pod tytułem „Halka”, jednak zyskała ona jedynie lokalny rozgłos. Moniuszko zyskał sławę dopiero w 1858 roku, po warszawskiej premierze nowej, czteroaktowej wersji „Halki”. Jeszcze w tym samym roku został dyrektorem opery warszawskiej. Był jednym z najwybitniejszych kompozytorów polskiego romantyzmu, autorem licznych utworów, jest nazywany ojcem „polskiej opery narodowej”. Zmarł nagle 4 czerwca 1872 roku w Warszawie na atak serca.
Wybrane dzieła
Utwory sceniczne
Opery
- Halka (1848, 1858),
- Sen Wieszcza (nieukończona, 1852–1853),
- Flis (1858),
- Rokiczana (nieukończona, 1858–1859),
- Hrabina (1859),
- Verbum nobile (1861),
- Straszny dwór (1865),
- Paria (1868),
- Trea (nieukończona, 1872).
Balety
- Monte Christo (1865),
- Na kwaterunku (1868),
- Figle szatana (1870).
Operetki
- Loteria (1840),
- Żółta szlafmyca (1841),
- Jawnuta (1850),
- Bettly (1852),
- Beata (1871),
- Nocleg w Apeninach (1839),
- Ideał (1840),
- Karmaniol, czyli Francuzi lubią żartować (1842) .
Utwory wokalne
Kantaty
- Cztery Litanie Ostrobramskie (1843-1855),
- Milda (tekst – fragment „Witoloraudy” Józefa Ignacego Kraszewskiego, 1848),
- Nijoła ( – fragment „Witoloraudy” Józefa Ignacego Kraszewskiego, po 1848),
- Widma (tekst – „Dziadów część II” Adama Mickiewicza, 1852),
- Sonety krymskie (tekst – wybrane 8 sonetów Adama Mickiewicza, 1867).
Pieśni
- Ojcze z niebios, Boże Panie,
- Dziad i baba,
- Pieśń wieczorna,
- Znasz-li ten kraj,
- Trzech budrysów,
- Prząśniczka,
- Złota rybka,
- Krakowiaczek,
- Kozak,
- Świtezianka,
- Czaty,
- Lirnik Wioskowy.
Utwory symfoniczne (uwertury koncertowe)
- Bajka,
- Kain,
- Uwertura wojenna.
