piątek, 2024-02-16

Plik passwd

Plik /etc/passwd jest jednym z głównych plików konfiguracyjnych w systemach wywodzących się od Uniksa i odgrywa fundamentalną rolę w zarządzaniu użytkownikami systemu.

Struktura pliku /etc/passwd

Plik /etc/passwd zawiera informacje o kontach użytkowników. Każda linia w tym pliku odpowiada jednemu użytkownikowi i składa się z siedmiu pól rozdzielonych dwukropkiem (:). Oto przykład linii z tego pliku:

nazwa_użytkownika:x:UID:GID:pełna_nazwa_użytkownika:katalog_domowy:powłoka

Gdzie:

• nazwa_użytkownika – nazwa, którą użytkownik używa do logowania.
• x – dawniej to pole zawierało zaszyfrowane hasło użytkownika, ale ze względów bezpieczeństwa hasła przeniesiono do pliku /etc/shadow, współcześnie w tym miejscu często widnieje znak 'x'.
• UID (User ID) – unikalny numer identyfikacyjny przypisany do użytkownika.
• GID (Group ID) – numer identyfikacyjny głównej grupy użytkownika.
• pełna_nazwa_użytkownika – często jest to imię i nazwisko użytkownika lub krótki opis konta.
• katalog_domowy – ścieżka do katalogu domowego użytkownika.
• powłoka – domyślna powłoka uruchomiona po zalogowaniu użytkownika.

UID i GID

UID (User ID) i GID (Group ID) w /etc/passwd są ważne dla mechanizmów kontroli dostępu i uprawnień. Użytkownicy z UID niższym niż 1000 są zwykle użytkownikami systemowymi, a wyższe UID są przypisywane zwykłym użytkownikom.

Zastosowania passwd

Plik /etc/passwd jest wykorzystywany do przechowywania podstawowych informacji o kontach użytkowników. Choć hasła są przechowywane w pliku /etc/shadow, /etc/passwd nadal odgrywa ważną rolę w procesie logowania. Narzędzia systemowe i aplikacje często odwołują się do tego pliku, aby uzyskać informacje o użytkownikach.

Edycja /etc/passwd

• Bezpośrednia edycja pliku /etc/passwd jest możliwa, ale wymaga uprawnień administratora (root).
• Zmiany w pliku /etc/passwd powinny być dokonywane ostrożnie, najlepiej przez doświadczonego administratora systemu.

• Zaleca się tworzenie kopii zapasowej pliku przed dokonaniem zmian.

  sudo cp /etc/passwd /etc/passwd.backup
  

• Do edycji tego pliku zaleca się używanie narzędzi takich jak useradd, usermod i userdel, które automatycznie aktualizują plik, zapobiegając błędom.

Praca z plikiem passwd

Bezpośrednia edycja pliku /etc/passwd jest ryzykowna i może prowadzić do problemów z systemem, dlatego należy zachowywać ostrożność. O ile to możliwe, warto jako pośredników używać narzędzi systemowych, np. usermod. Z drugiej strony wielu doświadczonych użytkowników uważa, że ręczne wprowadzanie zmian to szybsza i prostsza metoda, a w sytuacjach awaryjnych może być to jedyna dostępna opcja.

Dodawanie użytkownika bez powłoki

Możesz dodać użytkownika, który nie ma dostępu do powłoki, poprzez ręczne dodanie linii do /etc/passwd i ustawienie jego powłoki na /bin/false lub /sbin/nologin. To przydatne dla usług systemowych lub innych kont, które potrzebują być w systemie, ale nie powinny mieć dostępu do powłoki.

Zmiana domyślnej powłoki użytkownika

Możesz zmienić domyślną powłokę użytkownika, edytując jego wpis w /etc/passwd. Np. zmiana /bin/bash na /bin/zsh zmieni powłokę użytkownika na Zsh.

Przywracanie usuniętego konta

Jeśli przypadkowo usuniesz konto, możesz przywrócić jego wpis w /etc/passwd z kopii zapasowej, ale pamiętaj o synchronizacji z /etc/shadow.

Historia pliku passwd

Historia pliku /etc/passwd odzwierciedla rozwój zarządzania uwierzytelnianiem i bezpieczeństwem użytkowników. Plik /etc/passwd wprowadzono we wczesnych systemach Unix, jego pierwotnym celem było przechowywanie informacji o użytkownikach systemu, takich jak nazwa użytkownika, zaszyfrowane hasło, UID (identyfikator użytkownika), GID (identyfikator grupy), pełna nazwa, katalog domowy i powłoka logowania.

Ponieważ plik /etc/passwd musiał być czytelny dla wszystkich użytkowników (aby umożliwić sprawdzenie tożsamości użytkownika podczas logowania), zaszyfrowane hasła były łatwo dostępne. To z kolei ułatwiało ataki słownikowe i siłowe na hasła. Aby rozwiązać ten problem, wprowadzono system "shadow passwords". W systemach wykorzystujących ten system, rzeczywiste zaszyfrowane hasła zostały przeniesione z /etc/passwd do nowego pliku, zazwyczaj /etc/shadow, który jest dostępny tylko dla superużytkownika (root).