poniedziałek, 2023-11-20

Rocznica pewnego wesela

20 listopada 1900 roku miało miejsce wesele poety Lucjana Rydla i chłopskiej córki Jadwigi Mikołajczykówny. Przyjęcie odbyło się w dworku Włodzimierza Tetmajera w Bronowicach. Uroczystość posłużyła za kanwę „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego.

Z Lucjanem Rydlem wiąże się zabawna anegdota. Aby się „zbliżyć do ludu” i przypodobać rodzicom Mikołajczykówny przychodził w konkury boso. Nie zostało to dobrze ocenione przez gospodarzy: „Ten pan Rydel to dobry człowiek, uczony człowiek, ale strasznie źle wychowany”. Ówcześnie, nawet jeśli chłop nie miał butów, to idąc w gości, pożyczał je.

Pierwowzory postaci z dramatu Wyspiańskiego:

• Gospodarz – pierwowzór to Włodzimierz Tetmajer – malarz, grafik, a także pisarz i polityk oraz przyjaciel Pana Młodego;
• Gospodyni – pierwowzorem była Anna Tetmajerowa z domu Mikołajczykówna, starsza siostra Panny Młodej, żona Włodzimierza Tetmajera;
• Ojciec – pierwowzorem był bronowicki gospodarz Jacek Mikołajczyk, ojciec: Anny, Jadwigi, Marysi i Jaśka;
• Pan Młody – pierwowzorem był poeta Lucjan Rydel;
• Panna Młoda – pierwowzorem była Jadwiga Mikołajczykówna;
• Marysia – pierwowzorem była Maria Mikołajczykówna, starsza siostra Jadwigi;
• Poeta – pierwowzorem był Kazimierz Przerwa-Tetmajer, przyrodni brat Włodzimierza Tetmajera;
• Dziennikarz – pierwowzorem był redaktor krakowskiego „Czasu” Rudolf Starzewski;
• Radczyni – pierwowzorem była autorka powieści dla młodzieży Antonina Domańska, ciotka Lucjana Rydla;
• Haneczka – pierwowzorem była Anna Rydlówna – siostra Lucjana Rydla;
• Czepiec – pierwowzorem był Błażej Czepiec, wuj Jadwigi Mikołajczykówny, w rzeczywistości był pisarzem gminnym;
• Isia – pierwowzorem była Jadwiga Tetmajer-Naimska, najstarsza córka Anny i Włodzimierza Tetmajerów;
• Rachela – pierwowzorem była córka karczmarza z Bronowic Pepa Singer;
• Żyd – jego pierwowzorem był karczmarz Hirsz Singer;
• Nos – pierwowzorem był malarz Tadeusz Noskowski;
• Maryna i Zosia – pierwowzorami były Maryna i Zofia Pareńskie, córki krakowskiej znajomej Wyspiańskiego Elizy Pareńskiej, Zosia została później żoną Tadeusza Boya-Żeleńskiego;
• Klimina – pierwowzorem była wdowa po wójcie, matka chrzestna Isi.

Czytaj „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego

Zapraszamy do lektury: „Wesele”.

Stanisław Wyspiański

Stanisław Mateusz Ignacy Wyspiański urodził się 15 stycznia 1869 roku w Krakowie, kiedy miał siedem lat, zmarła jego matka. Wychowywał się u bezdzietnego wujostwa, Kazimierza i Joanny Stankiewiczów, traktowali go oni jak własnego syna. W domu Stankiewiczów bywali Jan Matejko, Józef Szujski, Karol Estreicher i Władysław Łuszczkiewicz. W okresie nauki w gimnazjum podjął pierwsze próby literackie i malarskie i zaprzyjaźnił się z Józefem Mehofferem, Lucjanem Rydlem, Stanisławem Estreicherem, Henrykiem Opieńskim i Jerzym Żuławskim.

Studiował malarstwo w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie pod okiem samego Jana Matejki, równolegle uczęszczał na wykłady na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jako młody student pracował m.in. przy renowacji Kościoła Mariackiego. Od czasów szkolnych fascynował się teatrem, brał udział w amatorskich przedstawieniach, pisał także scenki dramatyczne. W 1891 roku wyjechał na studia w paryskiej prywatnej Academie Colarrosi, gdzie zetknął się z najnowszymi trendami i kierunkami artystycznymi. Po powrocie do Krakowa stał się jednym z najbardziej wszechstronnych artystów swojego pokolenia. Jego dorobek artystyczny jest bardzo szeroki, obejmuje m.in. malarstwo, ilustracje, grafiki, projekty mebli, dramaty i wiersze. Największą sławę i uznanie przyniósł mu dramat „Wesele” z 1900 roku.