wtorek, 2023-11-28

Stanisław Wyspiański

Stanisław Mateusz Ignacy Wyspiański urodził się 15 stycznia 1869 roku w Krakowie. Kiedy miał siedem lat, zmarła jego matka, wychowywał się u bezdzietnego wujostwa, Kazimierza i Joanny Stankiewiczów, traktowali go oni jak własnego syna. W domu Stankiewiczów bywali Jan Matejko, Józef Szujski, Karol Estreicher i Władysław Łuszczkiewicz.

Uczęszczał do gimnazjum św. Anny w Krakowie, mimo że Kraków należał wtedy do Monarchii Austro-Węgierskiej, w szkole tej dużą uwagę przywiązywano do nauki historii Polski i historii literatury polskiej. W czasach nauki w gimnazjum podjął pierwsze próby literackie i malarskie. Zaprzyjaźnił się z Józefem Mehofferem, Lucjanem Rydlem, Stanisławem Estreicherem, Henrykiem Opieńskim i Jerzym Żuławskim.

Po zdaniu egzaminu maturalnego studiował malarstwo w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie pod okiem samego Jana Matejki, równolegle uczęszczał na wykłady na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jako młody student pracował m.in. przy renowacji Kościoła Mariackiego. Od czasów szkolnych fascynował się teatrem, brał udział w amatorskich przedstawieniach, pisał także scenki dramatyczne. W 1891 roku wyjechał na studia w paryskiej prywatnej Academie Colarrosi. Żył w trudnych warunkach materialnych utrzymując się głównie ze stypendium Szkoły Sztuk Pięknych. We Francji z prerwami spędził trzy lata. W Paryżu zetknął się z najnowszymi trendami i kierunkami artystycznymi.

Po powrocie do Krakowa stał się jednym z najbardziej wszechstronnych artystów swojego pokolenia. Jego dorobek artystyczny jest bardzo szeroki, obejmuje m.in. malarstwo, ilustracje, grafiki, projekty mebli, dramaty i wiersze. Największą sławę i uznanie przyniósł mu dramat „Wesele” napisany w 1900 roku, który powstał na kanwie wesela jego przyjaciela Lucjana Rydla w Bronowicach Małych. W 1906 roku został profesorem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Zmarł 28 listopada 1907 roku w Krakowie. Jego pogrzeb stał się wielką manifestacją narodową.