wtorek,
Nagroda Turinga
Corocznie przyznawana od 1966 roku Nagroda Turinga jest jedną z najbardziej prestiżowych nagród w dziedzinie technik komputerowych. Często określa się ją mianem „informatycznej nagrody Nobla”. Nazwa nagrody pochodzi od nazwiska Alana Turinga – brytyjskiego matematyka uznawanego za twórcę informatyki.
Nagrodę Turinga przyznaje ACM – Association for Computing Machinery – największą na świecie społeczność ludzi nauki i profesjonalistów zajmujących się informatyką. Od początku wyróżnieniu towarzyszyła nagroda pieniężna. Początkowo było to dwadzieścia pięć tysięcy dolarów fundowane przez ACM. W 2002 roku przedsięwzięcie wsparła firma Intel i wysokość nagrody wzrosła czterokrotnie. Od 2007 roku kolejnym sponsorem została firma Google, a kwota nagrody wyniosła 250 tysięcy dolarów. W listopadzie 2014 roku nagroda wzrosła do okrągłego miliona dolarów.
Laureaci Nagrody Turinga:
1966 – Alan Perlis
Za wpływ na rozwój zaawansowanych technik programowania i budowy kompilatorów.
1967 – Maurice V. Wilkes
Profesor Wilkes jest znany jako projektant i wykonawca pierwszego komputera wykorzystującego program przechowywany w pamięci wewnętrznej. Zbudowany w 1949 roku EDSAC używał pamięci rtęciowej. Znany jest również jako współautor książki Preparation of Programs for Electronic Digital Computers z 1951 roku, w której razem z Davidem Johnem Wheelerem i Stanleyem Gillem wprowadzili koncepcję biblioteki programistycznej.
1968 – Richard Hamming
Za pracę nad metodami numerycznymi, automatycznymi systemami kodowania oraz kodami wykrywającymi i korygującymi błędy.
1969 – Marvin Minsky
Za pracę nad sztuczną inteligencją.
1970 – James H. Wilkinson
Za badania w dziedzinie analizy numerycznej w celu ułatwienia stosowania komputerów cyfrowych wysokiej prędkości, otrzymał specjalny dowód uznania za pracę w obliczaniu algebry liniowej i wstecznej analizie błędów.
1971 – John McCarthy
Wykład dr. McCarthy’ego „Obecny stan badań nad sztuczną inteligencją” jest tematem, który pokrywa obszar, w którym osiągnął poważne uznanie za swoją pracę.
1972 – Edsger Dijkstra
Edsger Dijkstra był główną osobą wnoszącą wkład w późnych latach 50. XX w. w rozwój Algolu, wysoko poziomowego języka programowania, który stał się przykładem przejrzystości i matematycznej dokładności. Jest jednym z głównych przedstawicieli sztuki języków programowania i nauki z nimi związanej w ogóle, a także ogromnie przyczynił się do naszego rozumienia ich budowy, opisu i realizacji. Piętnaście lat jego publikacji rozciąga się od artykułów teoretycznych na temat teorii grafów, do podstawowych podręczników, wyjaśniających tekstów i filozoficznych rozważań w dziedzinie języków programowania.
1973 – Charles W. Bachman
Za wybitny wkład w technologię baz danych.
1974 – Donald E. Knuth
Za poważny wkład w analizę algorytmów i projektowanie języków programowania i szczególnie za wkład w Sztukę programowania poprzez znaną serię książek pod tym samym tytułem.
1975 – Allen Newell i Herbert Simon
We wspólnych naukowych staraniach, rozciągających się przez 20 lat, początkowo we współpracy z J. C. Shawem i RAND Corporation, później wraz z licznymi kolegami z wydziału i studentami Carnegie Mellon University w Pittsburghu, wnieśli fundamentalny wkład w badania nad sztuczną inteligencją, psychologią ludzkiego poznania i procesem ewidencji.
1976 – Niemcy Michael, O. Rabin i Dana S. Scott
Za wspólnie napisaną pracę Finite Automata and Their Decision Problem, która wprowadziła ideę niedeterministycznego automatu skończonego dowodzącą, iż jest ogromnie wartościowym pojęciem. Ich książka jest nieprzerwaną inspiracją dla późniejszych prac w tej dziedzinie.
1977 – John Backus
Za dogłębny, wpływowy i trwały wkład w projekt praktycznych metod wysoko poziomowego programowania, w znacznej mierze poprzez pracę nad Fortranem i za płodne publikacje na temat formalistycznych procedur dla dokumentacji języków programowania.
1978 – Robert W. Floyd
Za istotny wpływ na metodologię tworzenia wydajnych i niezawodnych oprogramowań. Za pomoc w ufundowaniu badań nad istotnymi dziedzinami informatyki: teorii parsowania, semantykę języków programowania, automatyczną weryfikację formalną, automatyczną syntezę programów, i analizę algorytmów.
1979 – Kenneth E. Iverson
Za pionierski wysiłek w językach programowania i matematyczny zapis z którego wynikł język programowania obecnie znany jako APL, za jego wkład w realizację systemów interaktywnych, edukacyjne wykorzystanie APL i w teorię i praktykę języków programowania.
1980 – C. Antony R. Hoare
Za istotny wkład w określenie i projekt języków programowania.
1981 – Edgar F. Codd
Za zasadniczy i trwały wkład w teorię i praktykę systemu zarządzania bazą danych a zwłaszcza w model baz danych oparty na postulatach relacyjności.
1982 – Stephen A. Cook
Za postęp w zrozumieniu teorii złożoności obliczeniowej w sposób znaczący i dogłębny.
1983 – Dennis Ritchie i Ken Thompson
Za ogólny rozwój teorii systemów operacyjnych, a szczególnie za napisanie systemu operacyjnego Unix.
1984 – Niklaus Wirth
Za rozwinięcie szeregu nowatorskich języków programowania Euler, Algol W, Pascal i Modula. Pascal stał się językiem ważnym z punktu widzenia edukacji, a także podstawą do dalszych badań nad językami, systemami i architekturami komputerowymi.
1985 – Richard M. Karp
Za trwały wkład w teorię algorytmów, włącznie z rozwojem wydajnych algorytmów dla problemu przepływu w sieciach oraz innych problemów optymalizacji kombinatorycznej, identyfikację wielomianowego czasu wykonania z intuicyjnym pojęciem algorytmicznej wydajności i to, co najbardziej znaczące, wkład w teorię NP-zupełności. Karp wprowadził nową metodologię dowodzenia NP-zupełności problemów, co pozwoliło zidentyfikować wiele zagadnień teoretycznych jako trudne obliczeniowo.
1986 – John Hopcroft i Robert Tarjan
Za fundamentalny wkład w projektowanie i analizę algorytmów i struktur danych.
1987 – John Cocke
Za znaczący wkład w teorię i projektowanie kompilatorów, w architekturę dużych systemów i w rozwój architektury RISC; za wynalezienie i usystematyzowanie podstawowych przekształceń optymalizacyjnych używanych obecnie w kompilatorach: redukcję siły operatorów (ang. reduction of operator strength), eliminację wspólnych podwyrażeń (ang. elimination of common subexpressions), alokację rejestrów (ang. register allocation), propagację stałych (ang. constant propagation) i eliminację nieużytecznego kodu (ang. dead code elimination).
1988 – Ivan Sutherland
Za pionierski i wizjonerski wkład w grafikę komputerową, którego początkiem był Sketchpad i jego dalszą kontynuację.1989 – Kanada William Kahan
Za istotny wkład w analizę numeryczną. Czołowy ekspert od obliczania liczb zmiennoprzecinkowych. Kahan oddał się sprawie „zrobienia bezpiecznego świata dla obliczeń liczbowych”.
1990 – Fernando J. Corbató
Za pionierską pracę w uporządkowaniu pomysłów i kierowanie rozwojem systemów komputerowych na dużą skalę, ogólnego przeznaczenia z podziałem czasu i zasobów, CTSS i Multics.
1991 – Robin Milner
Za trzy odmienne i skończone dokonania:
1. LCT, mechanizacja „Logiki funkcji obliczeniowych” Scotta, prawdopodobnie pierwszym opartym na teorii, a zarazem praktycznym narzędziem dla automatycznego dowodzenia twierdzeń;2. ML pierwszy język uwzględniający wielokształtny typ wnioskowania, razem z mechanizmem typowania dynamicznego wyjątków;3. CCS, ogólna teoria współbieżności. Dodatkowo, sformułował i mocno zaawansował pełną abstrakcję, naukę o związkach zachodzących pomiędzy semantyką operacyjną a znaczeniową.1992 – Butler W. Lampson
Za wkład w rozwój rozprowadzanych osobistych środowisk komputerowych i technologii ich wykonania: stacji roboczej, sieci komputerowej, systemu operacyjnego, oprogramowania, monitora, bezpieczeństwa teleinformatycznego i procesora tekstu.
1993 – Juris Hartmanis i Richard E. Stearns
W dowód uznania za przełomową pracę, która ustaliła fundamenty pod dziedzinę teorii złożoności obliczeniowej.
1994 – Edward Feigenbaum i Indie Raj Reddy
Za pionierskie projekty i konstrukcje wielkoskalowych systemów sztucznej inteligencji, pokazujące praktyczne znaczenie i potencjalny komercyjny wpływ technologii sztucznej inteligencji.
1995 – Manuel Blum
W dowód uznania za wkład w rozwój teorii złożoności obliczeniowej oraz jej zastosowań w kryptografii i weryfikacji formalnej.
1996 – Amir Pnueli
Za wprowadzenie logiki temporalnej do informatyki oraz znaczący wkład w weryfikację systemów i programów.
1997 – Douglas Engelbart
Za inspirującą wizję przyszłości komputerów interaktywnych i wynalezienie kluczowych technologii pomocnych w realizacji tej wizji.
1998 – James Gray
Za wkład w dziedzinie teorii baz danych, szczególnie w dziedzinie przetwarzania transakcyjnego.
1999 – Frederick P. Brooks, Jr.
Za wkład w dziedzinie architektury komputerów, systemów operacyjnych i inżynierii oprogramowania.
2000 – Andrew Chi-Chih Yao
Za wkład w rozwój teorii obliczeń, a w szczególności teorii generatorów liczb pseudolosowych, kryptologii i złożoności komunikacyjnej.
2001 – Ole-Johan Dahl i Kristen Nygaard
Za współtworzenie koncepcji obiektowych języków programowania i opracowania języka Simula.
2002 – Leonard M. Adleman, Ronald L. Rivest i Adi Szamir
Za pomysłowy wkład w uczynienie kryptografii asymetrycznej użytecznej w praktyce.
2003 – Alan Kay
Za pionierską pracę nad obiektowymi językami programowania jako lider zespołu tworzącego język Smalltalk i fundamentalny wkład w rozwój komputerów osobistych.
2004 – Vinton G. Cerf i Robert E. Kahn
Za pionierskie prace nad internetem, wliczając w to projekt i wykonanie podstawowych protokołów komunikacyjnych TCP/IP i za przewodnictwo w badaniach na Internetem.
2005 – Dania Peter Naur
Za wkład w definicję języka Algol 60, konstrukcję kompilatorów oraz sztukę i praktykę programowania.
2006 – Frances E. Allen
Za wkład, który zasadniczo poprawił rozwiązywanie problemów w programach komputerowych, oraz przyspieszył użycie wysokowydajnych obliczeń.
2007 – Edmund M. Clarke, E. Allen Emerson i Joseph Sifakis
Za wkład w rozwój Model Checking jako wysoko efektywnej technologii, szeroko stosowanej w budowie sprzętu komputerowego i oprogramowania.
2008 – Barbara Liskov
Za wkład do praktycznych i teoretycznych podstaw języków programowania i projektowania systemów, zwłaszcza odnoszący się do abstrakcji danych, odporności na błędy i obliczenia rozproszone.
2009 – Charles P. Thacker
Za pionierski projekt i realizację pierwszego współczesnego komputera osobistego – Alto.
2010 – Leslie Valiant
Za przełomowy wkład w teorię obliczeń, w tym obliczeniową teorię uczenia się (PAC), złożoność obliczeniową, obliczenia algebraiczne, teorię obliczeń równoległych oraz rozproszonych.
2011 – Izrael Judea Pearl
Za wkład w sztuczną inteligencję poprzez rozwój rachunku różniczkowego dla rozumowania probabilistycznego i przyczynowego.
2012 – Shafi Goldwasser i Silvio Micali
Za teoretyczne podwaliny kryptografii oraz za wprowadzenie nowych metod efektywnej weryfikacji dowodów matematycznych w teorii złożoności.
2013 – Leslie Lamport
Za wkład w teorię i praktykę systemów rozproszonych i równoległych, w szczególności za wprowadzenie koncepcji przyczynowości i zegarów logicznych, bezpieczeństwa i żywotności oraz spójności sekwencyjnej.
2014 – Michael Stonebraker
Za wkład w rozwój założeń i praktyk podstaw nowoczesnych baz danych.
2015 – Whitfield Diffie i Martin Hellman
Za wkład we współczesną kryptografię.
2016 – Tim Berners-Lee
Za stworzenie World Wide Web, pierwszej przeglądarki internetowej oraz podstawowych protokołów i algorytmów internetowych.
2017 – John L. Hennessy i David A. Patterson
Za pionierskie, systematyczne, ilościowe podejście do projektowania i oceny architektur komputerowych z trwałym wpływem na przemysł mikroprocesorowy.
2018 – Yoshua Bengio, Geoffrey Hinton, Yann LeCun
Za przełomy konceptualne oraz inżynieryjne, które uczyniły głębokie sieci neuronowe krytycznym komponentem Informatyki.
2019 – Edwin E. Catmull, Patrick M. Hanrahan
Za zasadniczy wkład w grafikę komputerową 3D i za rewolucyjny wpływ na obrazy generowane komputerowo wykorzystywane w produkcji filmowej i innych zastosowaniach.
2020 – Alfred Aho, Jeffrey Ullman
Za opracowanie fundamentalnych algorytmów i teorii implementacji języka programowania.
