sobota,
Karol Olszewski
29 stycznia 1846 roku urodził się polski fizyk i chemik, wynalazca kaskadowej metody skraplania gazów.
Karol Stanisław Olszewski urodził się 29 stycznia 1846 roku w Broniszowie Tarnowskim na Podkarpaciu. Ukończył I Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie, później studiował chemię i fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dodatkowo kształcił się w Heidelbergu. W Krakowie podjął pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim, w 1876 roku został profesorem. Kierował Katedrą Chemii Ogólnej, a następnie Katedrą Chemii Nieorganicznej. Był członkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, a także członkiem czeskiej Akademii Umiejętności w Pradze.
Najbardziej znane osiągnięcie Karola Olszewskiego to pierwsze na świecie skroplenie tlenu. Dokonał tego we współpracy z innym krakowskim naukowcem, Zygmuntem Wróblewskim. Tradycyjny podział stanów skupienia wyróżnia trzy stany: stały, płynny i gazowy. Dość szybko zaobserwowano, że niektóre substancje przy podgrzaniu zmieniają swój stan, np. lód przechodzi w wodę, woda w parę itd. Naukowcy zastanawiali się, czy w przypadku gazów możliwy jest proces odwrotny. Stosując obniżoną temperaturę i zmiany ciśnienia udało się skroplić większość gazów, jednak dostępne metody były nieskuteczne w przypadku niektórych z nich, m.in. tlenu i azotu. Problematyczne przy skraplaniu gazy nazywano „gazami trwałymi”.
W przypadku tlenu najbliższy sukcesu był francuski naukowiec Louis-Paul Cailletet, jego pracami inspirowali się polscy naukowcy. Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski zbudowali własny sprzęt doświadczalny i udoskonalili metodę Francuza. Stosowali oni kaskadową metodę skraplania, w której pod zmniejszonym ciśnieniem kolejne skroplone i wrzące gazy obniżają temperaturę dla kolejnych skropleń w niższych temperaturach. 5 kwietnia 1883 roku jako pierwsi w historii skroplili tlen do postaci cieczy tworzącej menisk. Kilka dni później osiągnęli podobny sukces w przypadku azotu.
