sobota,
Bitwa o Brzostowicę
W dniach 20–25 września 1920 roku 3. Dywizja Piechoty Legionów toczyła zacięte walki z oddziałami bolszewickiej 15. Armii.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej po wygranej bitwie warszawskiej Polacy przeszli do permanentnej ofensywy. Michaił Tuchaczewski próbował w rejonie Niemena odtworzyć swoje rozbite oddziały, jednak Józef Piłsudski dążył do bitwy mającej ostatecznie zakończyć wojnę. 20 września 1920 roku Polacy rozpoczęli operację niemeńską. Tego dnia oddziały 2. Armii generała Edwarda Rydza Śmigłego uderzyły w kierunku na Grodno. Stojąca na jej lewym skrzydle 3. Dywizja Piechoty Legionów generała Leona Berbeckiego natarła w kierunku Brzostowica Wielka – Brzostowica Mała. Jej zadaniem było opanowanie mostów na Niemnie w Zaniemeńsku i Łunnej Woli oraz zdobycie węzła kolejowego Mosty.
Początkowo natarcie żołnierzy generała Berbeckiego rozwijało się pomyślnie, opanowano przeprawy na Świsłoczy i czołowe polskie oddziały dotarły w rejon Brzostowicy Wielkiej. Wieczorem drugi batalion 7. Pułku Piechoty Legionów w obawie przed odcięciem od reszty sił Brygady zatrzymał się i zrezygnował z ataku na Brzostowicę. Następnego dnia do walk włączyła się spóźniona podczas przeprawy przez Świsłocz 6. Brygada Piechoty Legionów. Jej żołnierze wyparli bolszewików ze wszystkich z wyjątkiem Brzostowicy Małej wyznaczonych miejscowości. Natarcie wznowił 7. Pułk Piechoty Legionów, który opanował Brzostowicę Wielką, rozbijając stacjonujący w tej miejscowości sztab bolszewickiej 11. Dywizji Strzelców. Po południu do wsi dotarły główne siły 5. Brygady.
Po godzinie 16:00 nastąpił bolszewicki kontratak. Czołowe polskie placówki cofnęły się do Brzostowicy Wielkiej, a atakujący żołnierze Armii Czerwonej dostali się pod niszczący ogień artylerii, ponosząc duże straty. Wieczorem w rejon walk pod Brzostowicę Wielką dotarły kolejne bolszewickie oddziały i Rosjanie uzyskali dwukrotną przewagę liczebną.
22 września jednostki Armii Czerwonej przystąpiły do uderzenia na 5. Brygadę. Kilkukrotnie prowadzone czołowe ataki bolszewików załamywały się, jednak kiedy obrońcom zaczęło brakować amunicji, czerwonoarmiści dotarli do polskich okopów. Sytuację uratował kontratak odwodów 7. Pułku Piechoty. Wieczorne bolszewickie uderzenie poprzedziło długie przygotowanie artyleryjskie, jednak nacierający czerwonoarmiści zostali zmasakrowani ogniem polskiej artylerii. Tego samego dnia na oddziały 6. Brygady Legionów uderzyła bolszewicka 16. Dywizja Strzelców. W kilku miejscach front uległ przerwaniu, część polskich oddziałów została odrzucona. Polacy nie mieli łączności ze swoim dowództwem, na niektórych odcinkach z własnej inicjatywy wykonano kontrataki. Przypadkowo zbiegły się one w czasie, po zaciętych walkach odzyskano część utraconych pozycji.
Planowo polskie uderzenie w kierunku Brzostowica Wielka – Brzostowica Mała miało zakończyć się drugiego dnia. Jego niepowodzenie mogło mieć wpływ na całą operację niemeńską. Próbując nadrobić stracony czas, 23 września Polacy przystąpili do ataku. Po zaciętych trwających cały dzień walkach bolszewicki opór został przełamany. 3. Dywizja Piechoty Legionów związała walką połowę bolszewickiej 15. Armii. Polskie dowództwo zmodyfikowało zdania żołnierzy generała Berbeckiego, mieli oni nadal angażować siły przeciwnika, uniemożliwiając ich przerzut na inne odcinki.
24 września inicjatywę przejęli bolszewicy. Ich oddziały uparcie wyprowadzały kolejne kontrataki załamujące się w ogniu polskiej artylerii. Czerwonoarmiści ponieśli olbrzymie straty i nie byli już w stanie zatrzymać wieczornego uderzenia Polaków. 25 września tempo natarcia polskich jednostek spowalniało jedynie ogromne wyczerpanie żołnierzy. Szóstego dnia walk osiągnięto wyznaczone pierwotnie cele.
Walki o Brzostowice upamiętniono napisem na jednej z tablic na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.
