poniedziałek,
Tunel średnicowy w Warszawie
2 września 1933 roku w Warszawie uroczyście otwarto tunel średnicowy. Do dziś jest on użytkowany.
W dziewiętnastym wieku w Warszawie powstały linie kolejowe zakończone dwoma dworcami czołowymi, Wiedeńskim nazwanym później Głównym oraz wschodnim Terespolskim. Z założenia nie miały one połączenia, ponieważ przewidywano niewielki ruch, a dodatkowo linie miały różne szerokości torów, wiedeńska standardową 1435 milimetrów, terespolska „rosyjską” 1520 milimetrów. Pasażerowie przemieszczali się między dworcami za pomocą linii tramwajów konnych wybudowanej przez Główne Towarzystwo Dróg Żelaznych Rosyjskich, która stała się jednocześnie zaczątkiem warszawskiej sieci tramwajowej.
Szybki rozwój kolei spowodował konieczność szukania nowych rozwiązań. W 1874 roku ruszyły prace związane z budową Kolei Nadwiślańskiej, linii kolejowej łączącej najważniejsze twierdze rosyjskie na terenie Królestwa Polskiego z rosyjskimi fortecami na Wołyniu. Przy okazji tej inwestycji powstała warszawska kolej obwodowa łącząca kończące się w Warszawie linie kolejowe. Linię zbudowano wokół zabudowy miasta, jej istotnym elementem był specjalnie zbudowany dwupoziomowy kolejowo-drogowy most przy Cytadeli. Po oddaniu trasy do użytku przyczyniła się ona do gospodarczego rozwoju miasta, jednak szybko pojawiły się problemy związane wynikające z założeń projektowych. Ruch jednokierunkowy na całej trasie mocno spowalniał przejazd, stacja przeładunkowa miała za małą powierzchnię, a odmienne szerokościami linie kończyły się na dworcu towarowym i pasażerowie byli zmuszeni do kilku przesiadek.
W 1884 roku inżynierowie Rohan i Zieliński przedstawili koncepcją budowy płytkiego tunelu łączącego dworce Wiedeński i Terespolski. Ich projekt wymagał budowy nowego mostu oraz nowej linii kolejowej pod Alejami Jerozolimskimi, a także wykonania południowej obwodnicy kolejowej. Decyzją ministerstwa odpowiedzialnego za kolej projekt nie został skierowany do realizacji i problem komunikacyjny warszawskiej kolei nie został rozwiązany. Na początku dwudziestego wieku ruszyły szybko zakończone z powodu braku środków prace związane z pomysłem połączenia wszystkich linii kolejowych w Warszawie w jeden węzeł, które również przewidywały budowę tunelu pod Alejami Jerozolimskimi.
W 1912 roku Kolej Warszawsko-Wiedeńską wykupił rząd rosyjski. Zdecydowano o dokończeniu modernizacji warszawskich linii kolejowych. W ekspresowym tempie powstał i został zatwierdzony uzupełniony o dodatkowe rozwiązania projekt, jednak tym razem na przeszkodzie unowocześnienia warszawskiej kolei stanął wybuch pierwszej wojny światowej. Podczas niemieckiej okupacji miasta w latach 1915–1918 działała komisja zajmująca się nowym projektem przebudowy.
Jesienią 1918 roku Polska odzyskała niepodległość. Latem 1919 roku Sejm odrodzonej Polski jako jedną z pierwszych podjął uchwałę o budowie linii średnicowej. Plany przewidywały budowę Mostu Średnicowego na Wiśle, tunelu oraz czterech torów. W 1921 roku projekt zatwierdzono. Opierał się on w dużej mierze na opracowaniu z 1914 roku. Trzy lata później rozpoczęto budowę. Było to gigantyczne i kosztowne przedsięwzięcie. Początkowe prace związane z tunelem prowadzono od strony ulicy Smolnej, pod kierunkiem ówczesnego naczelnika Oddziału Przebudowy Węzła inżyniera Ciszewskiego. W 1926 roku rozpoczęta budowa została chwilowo zagrożona z powodu braku środków na inwestycje w Ministerstwie Kolei. 2 września 1933 roku w Warszawie uroczyście otwarto tunel średnicowy. Z powodu nadmiernego zadymienia należało ograniczyć ruch pociągów prowadzonych parowozami. Po trzech latach zakończono pierwszy etap elektryfikacji Warszawskiego Węzła Kolejowego i tunelem przejechał pierwszy pociąg elektryczny, od tej pory pociągi pasażerskie przeprowadzano lokomotywami elektrycznymi.
W 1944 roku podczas powstania warszawskiego oraz niemieckiej operacji planowego wyburzania i palenia miasta Warszawa została w dużej mierze zniszczona. Również tunel średnicowy został bardzo poważnie uszkodzony. Po zakończeniu wojny Polacy przystąpili do odbudowy stolicy. W czerwcu 1949 roku miało miejsce uroczyste otwarcie czterotorowego tunelu oraz oddanie do użytku odbudowanego mostu średnicowego. W czasach PRL jedyny remont tunelu miał miejsce w połowie lat osiemdziesiątych, jednak ograniczono się jedynie do naprawy izolacji stropu oraz ścian. Kolejne remonty przeprowadzono na przełomie lat 2006 i 2007 oraz 2012 i 2013.
Długość tunelu średnicowego w Warszawie liczona od stacji Powiśle do stacji Śródmieście wynosi 1175 metrów. W podwójnym tunelu od strony północnej biegną dwa tory linii dalekobieżnej, natomiast od strony południowej dwa tory linii podmiejskiej. Wschodni wlot do tunelu znajduje się na Powiślu, wylot położony jest na wysokości przystanku WKD Warszawa Ochota. Poza wlotami tunel posiada dwa wyjścia ewakuacyjne oraz dwa awaryjne.
