czwartek,
Paulina Tyszewska
Dzisiaj mija rocznica śmierci działającej na terenie Wolnego Miasta Gdańsk agentki polskiego wywiadu.
Paulina Tyszewska urodziła się 13 kwietnia 1899 roku w Nowem nad Wisłą. Po ukończeniu szkoły średniej w 1919 roku wyjechała do Kilonii. Poślubiła kupca Mühlena. Od 1926 roku mieszkała w Sopocie.
Przedwojenny Gdańsk był miejscem zainteresowania kilku wywiadów, choć głównie działali tam agenci polscy i niemieccy. Organizatorem polskiej siatki w Wolnym Mieście Gdańsku był Jan Żychoń, oficer Oddziału II Sztabu Generalnego. Od 1930 roku w Bydgoszczy pod jego kierownictwem działała placówka wywiadu pod nazwą Ekspozytura nr 3, która swoim zasięgiem obejmowała także Gdańsk.
W 1935 roku Jan Żychoń zwerbował do pracy w wywiadzie Paulinę Tyszewską-Mühle. Była ona początkowo kochanką, a później żoną wiceszefa gdańskiej placówki Abwehry Reinholda Kohtza i dzięki temu miała dostęp do wielu tajnych materiałów. Pozyskiwane przez nią informacje pozwoliły polskiemu wywiadowi odnosić spektakularne sukcesy. Polacy znali dane niemieckich agentów.
Poszukując źródła przecieków, Kierownictwo Abwehry w Berlinie wszczęło śledztwo, jednak nie przyniosło ono żadnych efektów. Tyszewska została zdemaskowana dopiero w 1939 roku. Po rozpoczęciu drugiej wojny światowej wraz z oddziałami Wehrmachtu podążały grupy oficerów Abwehry, które poszukiwały materiałów związanych z polskim wywiadem. Po wkroczeniu Niemców do Bydgoszczy w biurze Ekspozytury nr 3 znaleziono jedynie wizytówkę Jana Żychonia. Żychoń zdążył wywieść całą dokumentację do Warszawy.
Po kapitulacji Warszawy w siedzibie II Oddziału Sztabu Głównego Wojska Polskiego również nie znaleziono niczego wartościowego. Okazało się jednak, że Polacy popełnili wielki błąd i nie zniszczyli dokumentacji. Gorliwie wypełniając swoje obowiązki członek grupy specjalnej Abwehry, kapitan Bulang, trafił na teren Fortu Legionów przy ulicy Zakroczymskiej, gdzie odnalazł m.in. teczki pochodzące z placówki majora Żychonia. Zebrano sześć ciężarówek dokumentów.
Po analizie zdobytych materiałów nastąpiły aresztowania polskich agentów. Jedną z pierwszych zatrzymanych osób była Paulina Tyszewska. Została poddana śledztwu. 10 stycznia 1941 roku w Berlinie została skazana na karę śmierci. Wyrok wykonano 21 marca 1941 roku.
