czwartek,
Sto lat ZHP
„Mam szczerą wolę całem życiem pełnić służbę Bogu i Ojczyźnie; nieść chętną pomoc bliźnim; być posłusznym prawu harcerskiemu” — Przyrzeczenie harcerskie z 1920 roku.
Sto lat temu powstał Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP). Na zjeździe w dniach 1-2 listopada 1918 roku połączyły się wszystkie działające wcześniej organizacje harcerskie i skautowe. ZHP powstało w czasach odradzania się państwa polskiego, dlatego proces scalania zakończył się dopiero pod koniec 1920 roku. Już 1 listopada 1916 roku w Warszawie zjednoczyły się organizacje działające w byłym zaborze rosyjskim. Wtedy przyjęto używaną obecnie nazwę stowarzyszenia i jego symbole – krzyż harcerski i lilijkę.
Lilijka wzorowana jest na symbolu oznaczającym północ na średniowiecznych kompasach – oznacza obranie właściwej drogi. Twórcy krzyża harcerskiego inspirowali się Orderem Virtuti Militari. Powstał on już w 1913 roku i na przestrzeni lat występował w kilku wersjach. Główny pomysłodawca Kazimierz Lutosławski znaczenie symbolu opisał następująco:
„Wianek z dębu i wawrzynu oznacza cele do zdobycia: siłę i umiejętność, sprawność i wiedzę. Oplata on główny symbol skautowy: krzyż z hasłem »Czuwaj«. Kształt tego krzyża jest dawny: takiego użyto do naszego orderu waleczności: Virtuti Militari; uprzytamnia on w szczególności obowiązek dzielności. Ma on pośrodku kółko – symbol doskonałości, a w nim gwiazdę promienną, jakby światło przewodnie: »ad astra!« A sam krzyż znaczy: per aspera, bo wskazuje ciężką, cierniami walki z własnymi słabościami usłaną drogę, a przy tym oznacza też gotowość do walki i do wszelkich poświęceń – aż do męczeństwa za wiarę, aż do śmierci za Ojczyznę: Bóg i Ojczyzna są treścią wewnętrzną tego znaku. Hasło »Czuwaj« na nim – to pobudka, ostrzeżenie: oznacza gotowość ducha do pracy nieustannej...”
Idea ZHP to wspieranie rozwoju i kształtowanie charakteru człowieka poprzez stawianie wyzwań. Związek stanowi stowarzyszenie o wychowawczym, patriotycznym, dobrowolnym, otwartym i samorządnym charakterze. Celami statutowymi są:
- stwarzanie warunków do wszechstronnego rozwoju człowieka;
- kształtowanie osobowości człowieka odpowiedzialnego;
- upowszechnianie w społeczeństwie takich wartości jak: wolność, prawda, sprawiedliwość, demokracja, samorządność, równouprawnienie, tolerancja i przyjaźń;
- umożliwienie nawiązywania kontaktów międzyludzkich ponad wszelkimi podziałami;
- propagowanie wiedzy na temat przyrody, ekologii oraz kształtowanie potrzeby kontaktu z przyrodą.
Harcerze w pierwszych latach po odrodzeniu się państwa polskiego brali udział w walce o granice Ojczyzny. Podobnie było we wrześniu 1939 roku. W czasie okupacji niemieckiej i sowieckiej ZHP nie zaprzestało działania i przeszło do konspiracji. Podziemne harcerstwo działało zgodnie z przedwojennymi harcerskimi zasadami. Powszechnie znane są przykłady bohaterstwa i ofiarności polskich harcerzy z tego okresu.
ZHP przetrwał do dziś. Władzą Związku Harcerstwa Polskiego jest Zjazd ZHP. W okresach między zjazdami zwierzchnictwo sprawują Przewodniczący ZHP, Rada Naczelna ZHP, Naczelnik ZHP, Główna Kwatera ZHP, Centralna Komisja Rewizyjna ZHP oraz Naczelny Sąd Harcerski ZHP. Współczesna struktura ZHP składa się 17 chorągwi: Białostocka, Dolnośląska, Gdańska, Kielecka, Krakowska, Kujawsko-Pomorska, Lubelska, Łódzka, Mazowiecka, Opolska, Podkarpacka, Stołeczna, Śląska, Warmińsko-Mazurska, Wielkopolska, Zachodniopomorska, Ziemi Lubuskiej. Jednostki w ramach chorągwi to hufce – najczęściej w obrębie powiatu. ZHP zrzesza obecnie około 100 tysięcy członków.
