Przejdź do treści

Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Mrągowie

Antoni Chruściel

wtorek,

Antoni Chruściel

„A był to człowiek, który nigdy nie stracił wiary w Polskę. Nieodrodny syn ludu polskiego – w najcięższych chwilach zacinał zęby i gdy innych ogarniało zwątpienie, on walczył dalej z przeciwnościami losu”

–– kapitan Andrzej Pomian w przemówieniu nad grobem „Montera”, 1960.

Antoni Chruściel urodził się 16 czerwca 1895 roku w Gniewczynie Łańcuckiej na Podkarpaciu. Już jako dziewięciolatek udzielał się w tajnym skautingu. Po wybuchu pierwszej wojny światowej jego drużyna wstąpiła do Legionu Wschodniego – polskiej formacji walczącej u boku armii Austro-Węgier. Po odmówieniu przez jej żołnierzy złożenia przysięgi na wierność cesarzowi Austrii jednostkę rozwiązano, a Chruściel we wrześniu 1914 roku trafił do armii austro-węgierskiej. Skierowano go do szkoły podoficerskiej, a następnie oficerskiej. Po ich ukończeniu służył w c.k. 90. Pułku Piechoty. W listopadzie 1918 roku jego jednostka powróciła razem ze sprzętem wojskowym do garnizonu w Jarosławiu.

W grudniu 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem stopnia podporucznika. Otrzymał przydział do 14. Pułku Piechoty w Jarosławiu. Uczestniczył w walkach o granice odrodzonej Polski. W okresie dwudziestolecia międzywojennego był zawodowym oficerem Wojska Polskiego. W stopniu podpułkownika walczył w kampanii wrześniowej jako dowódca 82. Syberyjskiego Pułku Strzelców im. Tadeusza Kościuszki. Po kapitulacji Modlina dostał się do niemieckiej niewoli. W październiku został zwolniony z obozu przejściowego w Działdowie. Od 1940 roku działał w konspiracji, posługiwał się pseudonimem „Monter”. W 1941 roku objął stanowisko komendanta Okręgu Warszawa-Miasto Związku Walki Zbrojnej. W sierpniu 1942 roku otrzymał stopień pułkownika.

„Gdybym był wiedział, że w Londynie nic nie przygotowano zawczasu moja postawa wobec perspektywy walki w stolicy byłaby na pewno negatywna”

–– wspomnienia Antoniego Chruściela.

Był jednym z największych zwolenników wybuchu powstania w Warszawie. 31 lipca 1944 roku na naradzie Komendy Głównej Armii Krajowej zameldował o sowieckich czołgach na Pradze, prawdopodobnie ta informacja miała duży wpływ na decyzję o rozpoczęciu walk. Meldunek „Montera” okazał się przesadzony.

„Kto nie będzie miał broni palnej dostanie granaty, a dla kogo zabraknie granatów niechaj bierze do ręki kamień, łom czy siekierę i tym zdobywa broń dla siebie”

–– Antoni Chruściel.

„Monter” dowodził całością sił powstańczych pod względem taktycznym. Jego sztab znajdował się w Śródmieściu, sporadyczne meldunki przekazywane przez łączników z pozostałych części miasta zapewniały bardzo skromną wiedzę o prowadzonych tam działaniach. Początkowo uważał, że Niemcy szybko opuszczą Warszawę i miało to duży wpływ na jego decyzje. Za udział w powstaniu otrzymał awans do stopnia generała brygady. Po kapitulacji trafił do niewoli, uwolnili go Amerykanie w maju 1945 roku.

Po wojnie pozostał na emigracji. Komunistyczne władze w Warszawie we wrześniu 1946 roku pozbawiły go polskiego obywatelstwa. W 1971 roku już po śmierci „Montera” Rada Ministrów PRL uchyliła tę decyzję, jednak nie ogłosiła tego publicznie. W 1956 roku Antoni Chruściel wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Pracował jako tłumacz i radca prawny. Zmarł 30 listopada 1960 roku w Waszyngtonie.

W 2004 roku w 60. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego urny z prochami dowódcy powstania warszawskiego i jego małżonki zostały złożone na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Artykuł: Teoria emocji kolorów

Teoria emocji kolorów

Artykuł: DRAM Speculative Leadoff

DRAM Speculative Leadoff

Artykuł: Burst Mode DMA

Burst Mode DMA

Artykuł: Tryby DMA

Tryby DMA

Artykuł: DMA w kontekście historycznym

DMA w kontekście historycznym

Nasze technikum

Technik informatyk

Szkoły dla dorosłych

Nasza szkoła

Pełna oferta edukacyjna

Oferta szkoły