Przejdź do treści

Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Mrągowie

Walki o Wilno 1918–1919

poniedziałek,

Walki o Wilno 1918–1919

Walki o Wilno na początku 1919 roku przez niektórych historyków uważane są za wybuch wojny polsko-bolszewickiej.

Przed wybuchem pierwszej wojny światowej Wilno wchodziło w skład Imperium Rosyjskiego. Po ofensywie państw centralnych w 1915 roku miasto znalazło się pod niemiecką okupacją. Pod koniec 1918 roku wojska niemieckie zaczęły wycofywać się z ziem dawnego Imperium Rosyjskiego. Równocześnie za nimi posuwali się bolszewicy, przejmując te tereny. Wilno stało się przedmiotem sporu pomiędzy Polakami, Litwinami i Białorusinami. W Wilnie rezydowały władze litewskie i rząd białoruski zmuszony do opuszczenia Mińska po wkroczeniu bolszewików. Dodatkowo 15 grudnia w tym mieście zawiązano bolszewicką Wileńską Miejską Radę Delegatów Robotniczych.

Największymi grupami narodowościowymi w mieście byli Żydzi i Polacy. We wrześniu 1918 roku w Wilnie pod patronatem Związku Wojskowych Polaków zaczęto tworzyć polskie formacje wojskowe. Wobec zagrożenia ze strony bolszewików podjęto próby zjednoczenia ludności polskiej, litewskiej, białoruskiej i żydowskiej w celu wspólnej obrony miasta, jednak zakończyły się one niepowodzeniem. Walkę z nadciągającym nieprzyjacielem zamierzała samodzielnie podjąć polska Samoobrona Krajowa Litwy i Białorusi. Na bazie tej formacji pod koniec grudnia powstała I Brygada pod dowództwem generała Bolesława Krejczmera. Z powodu utrudnień stwarzanych ze strony Niemców do Wilna nie dotarły regularne oddziały Wojska Polskiego.

Dowództwo polskiej samoobrony w Wilnie postanowiło przejąć z rąk niemieckich kontrolę nad miastem. Po niewielkich potyczkach oraz pertraktacjach Polacy w ciągu kilku dni do 3 stycznia 1919 opanowali miasto. W tym czasie walkę z formacjami polskiej samoobrony podjęli również miejscowi komuniści, jednak poddali się oni po jednym dniu. 4 stycznia rozpoczęły się walki z nadciągającą Armią Czerwoną. Przewaga bolszewików była bardzo duża i następnego dnia wieczorem polskie oddziały musiały opuścić miasto. W lutym 1919 Wilno zostało stolicą świeżo powstałej Radzieckiej Socjalistycznej Republiki Litwy i Białorusi.

Styczniowe walki w Wilnie pomiędzy siłami polskimi i bolszewickimi były pierwszym starciem Wojska Polskiego i Armii Czerwonej. Niektórzy uważają je za początek wojny polsko-bolszewickiej, jednak większość historyków się z tym nie zgadza i podkreśla, że polska samoobrona w Wilnie była oddziałami improwizowanymi i nieregularnymi, podejmującymi działania bez konkretnych rozkazów ze strony Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. Najczęściej za pierwsze walki wojny polsko-bolszewickiej przyjmowane jest starcie w okolicach miasteczka Mosty 14 lutego 1919 roku. Część wycofanych z Wilna polskich oddziałów dołączyło do tworzącej się Dywizji Litewsko-Białoruskiej.

Na początku marca 1919 roku oddziały Wojska Polskiego przeszły do działań zaczepnych. W pierwszej dekadzie kwietnia Józef Piłsudski podjął decyzję o rozpoczęciu ofensywy w kierunku Wilna. 16 kwietnia polskie oddziały ruszyły do ataku i po trzech dniach dotarły do Wilna. O świcie zaatakowała kawaleria, udało się zaskoczyć Rosjan i zdobyć dworzec kolejowy. Dzięki ofiarności kolejarzy pod bolszewickim ostrzałem wysłano pociąg, który wyruszył w stronę Lidy po polską piechotę. Jeszcze 19 kwietnia ze wsparciem mieszkańców Polacy objęli kontrolę nad większością obszaru miasta, jednak walki trwały jeszcze do 21 kwietnia.

22 kwietnia Józef Piłsudski wydał odezwę do mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Deklarował w niej prawo do samostanowienia dla wszystkich narodowości przedrozbiorowej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Jedynie Polacy przyjęli odezwę Piłsudskiego z entuzjazmem. Choć Litwini stanowili jedynie 2% mieszkańców Wilna, uważali Polaków za okupantów. Próba bolszewickiej kontrofensywy pod koniec kwietnia zakończyła się klęską. Sowieci zajęli Wilno w 1920 roku. Na mocy porozumienia z bolszewikami 26 sierpnia do miasta wkroczyły wojska litewskie. Wilno i jego okolice zostały przyłączone do Polski po tzw. buncie Żeligowskiego. Obecnie miasto jest stolicą Republiki Litewskiej.

Artykuł: Teoria emocji kolorów

Teoria emocji kolorów

Artykuł: DRAM Speculative Leadoff

DRAM Speculative Leadoff

Artykuł: Burst Mode DMA

Burst Mode DMA

Artykuł: Tryby DMA

Tryby DMA

Artykuł: DMA w kontekście historycznym

DMA w kontekście historycznym

Nasze technikum

Technik informatyk

Szkoły dla dorosłych

Nasza szkoła

Pełna oferta edukacyjna

Oferta szkoły