środa,
Stanisław Brykalski
Dziś mija rocznica urodzin oficera Wojska Polskiego, zastępcy dowódcy obrony Wizny we wrześniu 1939 roku.
„Przechodniu, powiedz Ojczyźnie, żeśmy walczyli do końca”
–– napis na tablicy w Wiźnie.
Stanisław Brykalski urodził się 6 kwietnia 1912 roku w Słomnikach niedaleko Krakowa. Ukończył krakowską szkołę podchorążych. W 1938 roku odbył praktykę wojskową i otrzymał stopień porucznika. Służył jako dowódca plutonu artylerii w 71. Pułku Piechoty. W 1939 roku jego jednostka została włączona do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” generała Czesława Młota-Fijałkowskiego, której zadaniem była obrona linii rzek Narew-Biebrza. Jeden z batalionów wzmocnił załogę odcinka obrony „Wizna”. W jego składzie znalazł się porucznik Brykalski.
Wizna to miejscowość położona w odległości około dwudziestu kilometrów na wschód od Łomży. W jej pobliżu znajduje się przeprawa przez Narew. Punkt ten miał znaczenie strategiczne. Znajdowały się tu polskie umocnienia, które tworzyły linię obrony. Odcinka w rejonie Wizny broniło kilkuset żołnierzy pod dowództwem kapitana Władysława Raginisa. Porucznik Brykalski dowodził artylerią odcinka, do dyspozycji miał cztery lekkie armaty 76,2 mm. Jednocześnie pełnił obowiązki zastępcy kapitana Raginisa. Obaj oficerowie złożyli przysięgę, że żywi nie opuszczą bronionych pozycji.
Pierwsze oddziały Wehrmachtu dotarły pod Wiznę 7 września 1939 roku. Był to zwiad 10. Dywizji Pancernej. Rozpoczęły się walki. Polscy saperzy wysadzili drewniany most na Narwi. Wkrótce w pobliżu znalazły się trzy niemieckie dywizje wsparte brygadą forteczną „Lőtzen”. Oddziałami Wehrmachtu dowodził autor koncepcji „blitzkriegu” generał Heinz Guderian. Jego wojska zmierzały przez Wiznę w kierunku Brześcia. Guderian miał pod komendą nie mniej niż trzydzieści dwa tysiące żołnierzy. W bezpośrednich atakach na polskie umocnienia pod Wizną brało udział około pięciu tysięcy osób.
Niemcy mieli zdecydowaną przewagę i Polacy nie mogli wygrać tego starcie, jednak mimo strat zacięcie bronili swoich pozycji i odpierali kolejne fale ataków przeciwnika. 9 września 1939 roku porucznik Stanisław Brykalski monitorował pole walki z kopuły obserwacyjnej schronu dowodzenia na Górze Strękowej. Zginął trafiony w głowę odłamkiem pocisku. Pośmiertnie otrzymał awans do stopnia kapitana.
Wczesnym rankiem 10 września Niemcom pozostały do zdobycia dwa schrony w rejonie Góry Strękowej. Niemiecki parlamentariusz przekazał polskiemu dowódcy ultimatum z żądaniem kapitulacji pod groźbą rozstrzelania wziętych wcześniej w czasie walk jeńców. Około południa kapitan Raginis rozkazał swoim podkomendnym opuścić schron, a następnie popełnił samobójstwo. Obrońcy Wizny stali się symbolem niezłomnej walki z przeważającym najeźdźcą.
