niedziela,
Pierwsza rebelia kozacka
16 stycznia 1593 roku Zygmunt III Waza zwołał pospolite ruszenie w celu zdławienia powstania Kosińskiego.
Krzysztof Kosiński był polskim szlachcicem z Podlasia. W 1590 roku za sprawą hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego za zasługi wojenne został pułkownikiem kozaków rejestrowych oraz otrzymał dobra Rokitno i Olszanice w województwie kijowskim. Jako człowiek ubogi nie zasiedlił tych pustynnych terenów na własny koszt i rok później jego ziemie znalazły się we władaniu jednego z najbogatszych magnatów Rzeczypospolitej, Janusza Ostrogskiego. Jego prywatny spór stał się zarzewiem pierwszej rebelii kozackiej.
Pod koniec 1591 roku Kosiński ogłosił manifest wzywający do buntu przeciw magnatom. Na miejscu zbiórki zjawiło się około pięciu tysięcy Kozaków. Zaskoczony Kosiński obwołał się ich atamanem i ruszył na Ostrogskich. 29 grudnia 1591 roku ograbił dwór Ostrogskiego w Białej Cerkwi, zabierając broń i kosztowności oraz niszcząc dokumenty nadań ziemskich dla Ostrogskiego. Następnie zaczął plądrować kolejne majątki Ostrogskiego.
Zawiadomiony o sytuacji na Ukrainie Zygmunt III Waza początkowo nie potraktował sprawy poważnie. Jego kanclerz Jan Zamoyski był skłócony z Januszem Ostrogskim i przedstawiał konflikt jako prywatny spór szlachecki. Awantura wszczęta przez Kosińskiego stała się impulsem, który doprowadził do wszczęcia rebelii w innych zakątkach Ukrainy. Kozacy wspierani przez chłopów zaczęli łupić dwory na Kijowszczyźnie, Bracławszczyźnie, Wołyniu i Podolu. Walki przybrały formę powstania kozacko-chłopskiego. Powstańcy spróbowali nawet zaatakować Kijów.
W 1592 roku wysłannicy królewscy zawarli pod Trypolem porozumienie z Kozakami. Kosiński miał być usunięty, jednak wkrótce znowu zaczął niszczyć majątki Ostrogskiego. Zygmunt III Waza w końcu postanowił stanowczo zareagować. 16 stycznia 1593 roku zwołał pospolite ruszenie szlachty województw na Ukrainie. Tymczasem Ostrogski również zebrał liczne oddziały. Kosiński zaczął wycofywać się na wschód. Mimo srogiej zimy ruszył pościg za rebeliantami.
2 lutego doszło do bitwy pod Piątkiem. Początkowo oddziały Kosińskiego stawiały skuteczny opór, jednak ostatecznie jazda Janusza Ostrogskiego zdołała przełamać ich szyki. W bezwzględnym pogromie zginęły prawie trzy tysiące powstańców. 10 lutego przywódcy rebelii podpisali kapitulację. Kosiński zbiegł na Zaporoże i zebrał następny oddział. Szukał pomocy u Rosjan i Tatarów. W maju 1593 roku uderzył na Czerkasy, jednak jego tyły zaatakowały wojska Aleksandra Wiśniowieckiego. Kozacy zostali całkowicie rozbici. Krzysztof Kosiński prawdopodobnie zginął podczas walki.
