piątek,
Paweł Nowakowski
Paweł Nowakowski urodził się 17 czerwca 1900 roku w Dłutowie niedaleko Działdowa. Był uczniem gimnazjum w Mławie. Pod koniec pierwszej wojny światowej wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. Brał udział w rozbrajaniu żołnierzy niemieckich. W 1919 roku ochotniczo zgłosił się do Wojska Polskiego, w szeregach 1. Pułku Artylerii Ciężkiej Legionów brał udział w bitwie warszawskiej.
W 1922 roku zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął studia na Wydziale Filozoficzno-Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Po pewnym czasie przeniósł się do Poznania, gdzie ukończył Wydział Rolniczo-Leśny Uniwersytetu Poznańskiego. W ramach służby wojskowej odbył kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Po przejściu do rezerwy wrócił w rodzinne strony. W latach 1933–1939 był wójtem w Zieluniu.
Podczas kampanii wrześniowej nie został zmobilizowany. W 1940 roku wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, tworzył struktury organizacji w gminie Zieluń. Pod koniec 1940 roku zagrożony aresztowaniem wyjechał do Warszawy, gdzie kontynuował działalność konspiracyjną. W 1942 roku został mianowany komendantem Obwodu Mława Działdowo Armii Krajowej. Tereny te były włączone do Trzeciej Rzeszy. Zbudował rozległą siatkę wywiadowczą, jego agenci zdobywali informacje m.in. na temat budowy kwatery Hitlera koło Kętrzyna, niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Soldau, obozu jenieckiego w Hohenstein. Pomagał w ucieczkach angielskich lotników z obozu jenieckiego w okolicach Kłajpedy.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej i rozwiązaniu Armii Krajowej działał w strukturach Ruchu Oporu Armii Krajowej. Oddziały, którymi dowodził, operowały na terenie powiatów działdowskiego, mławskiego, ciechanowskiego, sierpeckiego, brodnickiego, lubawskiego, lubawskiego, rypińskiego, nidzickiego i ostródzkiego. Zorganizował jeden z największych oddziałów polskiego podziemia niepodległościowego, batalion ROAK „Znicz”. 24 lutego 1947 roku, po ogłoszeniu przez komunistyczne tzw. amnestii, rozwiązał jednostkę. Po ujawnieniu się w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Mławie do końca życia mieszkał w Szczytnie. Zmarł 27 sierpnia 1991 roku.
