piątek,
Bitwa pod Sarnową Górą
Sarnowa Góra to wieś położona 12 kilometrów na południe od Ciechanowa. Była miejscem jednego z najważniejszych starć na Mazowszu podczas wojny polsko-bolszewickiej. Bitwa pod Sarnową Górą rozegrała się w dniach 15–19 sierpnia 1920 roku.
14 sierpnia z okolic Płońska w stronę Raciąża wyruszyła Grupa Operacyjna generała Franciszka Krajowskiego. W składzie grupy była 8 Brygada Kawalerii oraz dwa pułki z 18 Dywizji Piechoty. Około południa Polacy zorientowali się, że na ich drodze nie ma oddziałów nieprzyjaciela, ponieważ przesunęły się one na zachód. Generał Krajewski postanowił wykorzystać lukę pomiędzy bolszewicką 4 i 15 Armią i nacierać w kierunku wschodnim. Na swojej drodze grupa spotkała kilka zaskoczonych jednostek bolszewickich, z którymi bez problemu sobie poradzono. 14 sierpnia Polacy wzięli ponad 700 jeńców. 15 sierpnia polscy żołnierze uderzyli na Ciechanów. Ułani zadali Rosjanom duże straty i zajęli miasto.
W Ciechanowie znajdował się sztab polowy sowieckiej 4 Armii. Podczas szturmu zniszczeniu uległa jej jedyna radiostacja. Ten drobny fakt miał fundamentalne znaczenie dla przebiegu walk nad Wkrą i całej Bitwy Warszawskiej. Pozbawieni łączności bolszewiccy żołnierze z 4 Armii prowadzili jakieś dziwne działania w kierunku zachodnim, podczas gdy Polacy kontratakowali na wschód i cały rosyjski front cofał się w tym kierunku. Sześć rosyjskich dywizji poruszających się w przeciwną stronę na tyłach nikomu nie przeszkadzało. 4 Armia odwrót rozpoczęła dopiero 20 sierpnia.
W połowie sierpnia do natarcia szykowała się rosyjska 15 Armia. Jej oddziały błyskawicznie uderzyły i Polacy zostali wyparci z Ciechanowa. Sowieci kierowali się dalej i 16 sierpnia zaatakowali polskie pozycje w rejonie Sarnowej Góry. Przewaga Rosjan była w tym miejscu olbrzymia, polski 42 pułk piechoty stanął naprzeciw 4 pułków bolszewickich. Inne oddziały grupy generała Krajowskiego związane były walką i nikt nie mógł przyjść z odsieczą.
42 pułk broni się dzielnie, dziesiątkuje nacierających Rosjan, ale oni pewni przewagi prą wciąż naprzód, ze wszystkich stron dobiega „uurraa, uurraa”. Polskie straty są dotkliwe, ginie większość oficerów i połowa stanu osobowego. Wieczorem zdolni do poruszania się Polacy wycofują się przy pomocy rowów melioracyjnych. W późnych godzinach wieczornych lukę wypełniają oddziały polskiego 145 pułku piechoty.
17 sierpnia Rosjanie wielokrotnie atakują, wszystkie uderzenia zostają odparte. Walki trwają także nocą. 18 sierpnia ma miejsce ostatni sowiecki atak. Znowu na Polaków napierają nieprzerwane fale bolszewickiej piechoty. Dochodzi do walki na bagnety. Polacy pozostają nieugięci. Wieloma polskimi kompaniami dowodzą podoficerowie. Do walki rzucono wszelkie możliwe siły – telefonistów, łączników, oddział sztabowy. W związku z sytuacją na froncie, w nocy rosyjska 15 Armia zdecydowała się na odwrót. 19 sierpnia ruszyło polskie uderzenie na Ciechanów i miasto zostało odzyskane.
W walkach pod Sarnową Górą straty sowieckie były olbrzymie. Ten odcinek frontu skupił główne siły rosyjskiej 15 Armii, zdecydowało to o sukcesie uderzenia znad Wkry.
