poniedziałek,
Aleksander Tomaszewski
Aleksander Tomaszewski urodził się 12 grudnia 1904 roku w Wilnie. Służbę wojskową rozpoczął w 1926 roku. Pierwszym przydziałem był 86. Pułku Piechoty w Mołodecznie. W 1932 roku ukończył Szkołę Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy i otrzymał awans do stopnia podporucznika, a także został przeniesiony do 5. Pułku Piechoty Legionów w Wilnie, gdzie objął stanowisko dowódcy plutonu. W 1935 roku mianowano go porucznikiem.
Podczas kampanii wrześniowej dowodził kompanią ciężkich karabinów maszynowych w szeregach 1. Pułku Piechoty Legionów. Jego jednostka znalazła się w składzie Grupy Operacyjnej „Wyszków” i w pierwszych dniach wojny walczyła w rejonie Różana, a następnie Pułtuska. Później pułk toczył walki na Lubelszczyźnie. Porucznik Tomaszewski uniknął niewoli i po rozbiciu jednostki przez Niemców wrócił do rodzinnego miasta, gdzie wkroczyła Armia Czerwona. Włączył się w działalność konspiracyjną i wstąpił do Związku Walki Zbrojnej. Jesienią 1943 roku otrzymał awans do stopnia kapitana. Latem 1944 roku wziął udział w operacji „Ostra Brama”.
Pod koniec 1945 roku opuścił Wileńszczyznę włączoną do ZSRR i udał się na Ziemie Odzyskane. Zamieszkał w Jeleniej Górze, a następnie przeniósł się do Wrocławia. Nawiązał kontakty konspiracyjne. Prowadził legalizacje i wywiad wojskowy w Ośrodku Mobilizacyjnym Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej. Utrzymywał kontakty z grupami na Dolnym Śląsku, Gdańsku i Łodzi. W 1947 roku został członkiem sztabu Komendy Okręgu Wileńskiego AK. Jego wrocławskie mieszkanie służyło jako punkt kontaktowy oraz archiwum konspiracji wileńskiej.
26 czerwca 1948 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa podczas akcji o kryptonimie „Akcja X” wymierzonej przeciw członkom polskiego podziemia niepodległościowego z Wileńszczyzny. Przewieziono go do Warszawy i osadzono w więzieniu mokotowskim. Za swoją działalność otrzymał karę śmierci. Wyrok wykonano 13 czerwca 1949 roku w więzieniu na Mokotowie. Przez wiele lat miejsce jego pochówku pozostawało nieznane.
13 września 1991 roku Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego w Warszawie postanowił o unieważnieniu wyroku skazujący Aleksandra Tomaszewskiego z 1949 roku. 20 maja 2013 roku odnaleziono jego szczątki w Kwaterze na Łączce warszawskiego Cmentarza Wojskowego na Powązkach.
