poniedziałek,
Aleksander Konstanty Ihnatowicz-Świat
Dzisiaj mija rocznica śmierci rekordzisty pod względem ilości skoków bojowych pośród polskich spadochroniarzy w czasach drugiej wojny światowej.
Urodził się 13 maja 1903 roku w Nowogrodzie Wielkim w północno-zachodniej Rosji. Jego ojciec był generałem w armii carskiej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości rodzina Ihnatowiczów przyjechała do Warszawy. Aleksander został uczniem Gimnazjum im. Jana Zamojskiego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej, 1 sierpnia 1920 roku jako siedemnastolatek ochotniczo wstąpił do 2 Brygady Jazdy. Pod koniec listopada wrócił do cywila. W 1924 roku zdał maturę w warszawskim Gimnazjum im. Kazimierza Kulwiecia. W latach 1924–1925 odbył służbę wojskową w 2 Pułku Ułanów Grochowskich im. Generała Dwernickiego. Ukończył studia na Wydziale Inżynierii Politechniki Warszawskiej.
Bezpośrednio przed wybuchem wojny pracował w Kierownictwie Zaopatrzenia Lotnictwa. 5 września został ewakuowany do Lwowa. Dwa tygodnie później przeszedł na Węgry i został internowany. Po ucieczce z obozu internowania pod koniec 1939 roku dotarł do Francji. Zgłosił się do wojska i otrzymał przydział do Dowództwa Oddziałów Pancerno-Motorowych w Bollène. Po upadku Francji drogą morską trafił do Wielkiej Brytanii. Początkowo służył jako oficer broni 14 pułku Ułanów Jazłowieckich, w składzie 10 Brygady Kawalerii Pancernej i 4 Brygady Kadrowej Strzelców. Jesienią 1941 roku przeszedł do dyspozycji Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza.
Po przejściu odpowiedniego szkolenia został instruktorem broni na szkoleniach dla cichociemnych. Jako wybitny znawca broni i doskonały strzelec cieszył się wielkim szacunkiem i sympatią kursantów. Był przez nich nazywany „Atamanem”.
„W późniejszych walkach w Kraju »atamanowe« sposoby okazywały się nieocenione, ratując życie wielu żołnierzom AK. W starciach z Niemcami byliśmy dzięki niemu na ogół szybsi, z naszych pistoletów padały pierwsze strzały, a to niejednokrotnie decydowało o powodzeniu”
–– „Drogi Cichociemnych. Opowiadania zebrane i opracowane przez Koło Spadochroniarzy Armii Krajowej”. Londyn: Veritas, 1972.
W styczniu 1943 roku złożył przysięgę Armii Krajowej, jednak mimo wielokrotnie ponawianych próśb nie został przerzucony do okupowanego kraju. Pod koniec 1943 roku na wniosek pułkownika Mariana Utnika przeniesiono go do formacji brytyjskich. Jesienią następnego roku otrzymał dwuletni urlop z Wojska Polskiego. Wstąpił do Armii Brytyjskiej, co dało mu możliwość czynnego uczestniczenia w wojnie. Otrzymał przydział do sekcji polskiej (Force 139) brytyjskich oddziałów specjalnych (Special Forces No 1) w Kairze. Początkowo nadal zajmował się szkoleniem.
W marcu 1944 roku po raz pierwszy wziął udział w operacji specjalnej. Został zrzucony ze spadochronem w rejonie Zlatiboru w Jugosławii z zadaniem zdobycia karabinu maszynowego FG42. Była to nowa, opracowana specjalnie na potrzeby spadochroniarzy broń. Jeden jej z pierwszych egzemplarzy został użyty w czasie akcji odbicia Benito Mussoliniego we wrześniu 1943 roku. Ostatecznie FG42 nie wszedł do masowej produkcji, jednak po wojnie ta konstrukcja stała się inspiracją dla kilku typów broni, m.in. dla produkowanego do dziś amerykańskiego karabinu maszynowego M60. Misja Ihnatowicza zakończyła się pełnym sukcesem. Po zlikwidowaniu w zasadzce niemieckiego patrolu zdobył dwie sztuki FG42. Przekazał je w umówionym punkcie i po czterech tygodniach powrócił na pokładzie okrętu podwodnego do bazy.
Kolejna misja miała miejsce na początku lipca 1944 roku. Ihantowicz został zrzucony w rejonie Alessandrii w północnych Włoszech. Towarzyszyli mu trzej włoscy spadochroniarze, którzy przeszli na stronę aliantów. Ich zadanie polegało na przygotowaniu operacji zrzutu 185 Batalionu Komandosów Włoskich. Wskutek dekonspiracji operacja zakończyła się niepowodzeniem. Ihnatowicz po zniszczeniu trzech czołgów wroga drogą lotniczą został ewakuowany.
Na początku października ponownie wylądował we Włoszech, koło miasta Udine. Jego zadaniem było przeprowadzenie rozmów z Kozakami w służbie niemieckiej, którzy zwalczali włoskich partyzantów. Po jego wykonaniu szkolił partyzantów w zakresie obsługi broni i stosowania materiałów wybuchowych. Przy ich współpracy wysadził dwa mosty i kilka mniejszych przepraw. Na początku 1945 roku przekroczył front i wrócił do macierzystej formacji.
Ostatnia jego misja to skok wykonany wiosną 1945 roku w rejonie miasta Bielli na placówkę misji brytyjskiej „North Piedmonth”. Zastępował wtedy kontuzjowanego kapitana Władysława Buryna. Sformował oddział z grupy Polaków zbiegłych z armii niemieckiej. W Dolinie Aosty wysadził siedem niemieckich ciężkich czołgów Panzerkampfwagen VI Tiger. W maju jego oddział przejął porucznik Henryk Śreniawa-Saganowski.
Żaden z polskich spadochroniarzy podczas drugiej wojny światowej nie wykonał czterech skoków bojowych. W lipcu 1945 roku Ihnatowicz wrócił do Wielkiej Brytanii. Prawie do końca 1948 roku pracował w Ministerstwie Zaopatrzenia. Później służył w oddziałach armii brytyjskiej w Indiach jako inspektor broni. Latem 1950 roku zakończył służbę w armii brytyjskiej w randze majora. W 1952 roku zdobył mistrzostwo Imperium Brytyjskiego w konkursie strzelania ze sztucera. Podejmował się różnych zajęć, pracował jako ekspert do spraw broni, inżynier i kreślarz.
W 1961 roku podczas wojny w Katandze zatrudnił się jako ekspert wojskowy do spraw broni i amunicji w Armii Katangi. Kilka miesięcy później został zatrzymany przez żołnierzy ONZ. Polskie władze emigracyjne awansowały go do stopnia rotmistrza, a następnie majora Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Zmarł 28 lutego 1991 roku w Londynie.
