niedziela,
1945: Akcja w Puławach
24 kwietnia 1945 roku oddział dowodzony przez Mariana Bernaciaka „Orlika” uwolnił 107 więźniów Urzędu Bezpieczeństwa.
Pod koniec 1943 roku Marian Bernaciak utworzył oddział partyzancki, który w 1944 wszedł w skład 15. Pułku Piechoty „Wilków” Armii Krajowej. Oddział „Orlika” brał udział w wielu akcjach zbrojnych. W sierpniu 1944 roku Bernaciak na czele swoich partyzantów ruszył na pomoc walczącej Warszawie, jednak operacja zakończyła się niepowodzeniem. Wobec zagrożenia ze strony Sowietów oddział został rozwiązany. Wielu partyzantów było poszukiwanych przez NKWD, w marcu 1945 roku „Orlik” zdecydował się odtworzyć swój oddział. Atak na Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP) w Puławach był jedną z najbardziej brawurowych akcji zgrupowania „Orlika”.
Rankiem 24 kwietnia 1945 roku Marian Bernaciak wysłał kilku żołnierzy z zadaniem zdobycia samochodów. Wrócili oni z dwoma amerykańskimi Studebackerami przejętymi od Armii Czerwonej. Na zbiórce około godziny 16:00 partyzanci dowiedzieli się o planowanej akcji w Puławach. Kiedy wezwano ochotników, wystąpili prawie wszyscy obecni. Wybrano najlepiej uzbrojonych doświadczonych żołnierzy, w operacji brało udział 44 ludzi. Celem wyprawy było opanowanie gmachu PUBP w Puławach i uwolnienie przebywających tam więźniów. Akcja była bardzo niebezpieczna, w mieście kwaterowało kilka tysięcy sowieckich żołnierzy.
Około godziny 15:00 pod bramę otoczonego murem kolczastym PUBP w Puławach podjechały dwa samochody ciężarowe. Przebrani za Sowietów partyzanci wyprowadzili „więźniów”. Niestety podczas rozmowy z wartownikami przechodzący obok oficer NKWD zwietrzył podstęp i rozpoczęła się strzelanina, która zaalarmowała czerwonoarmistów z sowieckich koszar oraz ubeków. Partyzanci z marszu opanowali parter i zaczęli wypuszczać więźniów z cel w piwnicach. Musieli się bardzo śpieszyć, bo na dachu pobliskiego budynku czerwonoarmiści rozstawili cekaem i rozpoczęli ostrzał. Nieświadomie strzelali również do zabarykadowanych na piętrze ubeków.
W czasie odwrotu przebrany za sowieckiego oficera Bernaciak krzyczał: „Tawariszczi! Poliaki naszych bijut!”. W mieście zapanował chaos i wybuchały przypadkowe strzelaniny. Samochody partyzantów opuściły miasto. W naprędce zorganizowany pościg został zatrzymany na skraju lasu ogniem z broni maszynowej. Kilkanaście minut później czerwonoarmiści zaczęli bezskutecznie ostrzeliwać las z dział przeciwlotniczych. Z tego powodu jeszcze wiele lat później w okolicznych wsiach opowiadano legendy o artyleryjskim ataku „Orlika” na Puławy.
W walce zginęło dwóch partyzantów, kilku było rannych. Uwolniono 107 więźniów.
