piątek, 2022-08-26

Linux kernel

„Gadać jest łatwo. Pokażcie mi kod”

–– Linus Torvalds.

26 sierpnia 1991 roku na grupie dyskusyjnej comp.os.minix pojawił się list fińskiego studenta. Linus Torvalds oznajmiał światu, że tworzy nowy system operacyjny.

„I'm doing a (free) operating system (just a hobby, won't be big and professional like gnu) for 386(486) AT clones…” [Właśnie piszę (wolny) system operacyjny (dla zabawy, nie będzie wielki i profesjonalny jak gnu) dla klonów AT 386(486)…]. Żródło: archiwum grup dyskusyjnych.

Ten dzień przyjmuje się jako datę powstania jądra Linuksa. Linus Torvalds inspirował się przeznaczonym do celów edukacyjnych uniksopodobnym systemem MINIX. Nie miał żadnych konkretnych planów związanych z nowym systemem, a to, co zdarzyło się później, było niezamierzonym sukcesem. Kiedy pojawiły się propozycje pomocy, Linus zamieścił swoje źródła na serwerze FTP. Przerodziło się to w największy na świecie projekt współpracy przy tworzeniu oprogramowania. Wiele prac związanych z rozwojem Linuksa jest sponsorowanych przez duże firmy. Są wśród nich tacy giganci jak Cisco, Fujitsu, Google, HP, IBM, Intel, Microsoft, NEC, Oracle i Samsung.

Jądro systemu operacyjnego stanowi podstawową jego część. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że jest warstwą między sprzętem a oprogramowaniem. Na przykład twórca edytora tekstowego nie musi szczegółowo implementować operacji zapisu pliku na dysku, korzysta tylko z udostępnionej funkcji systemowej. Nie interesuje go, z jakim systemem plików edytor ma do czynienia, jak są ustawione prawa dostępu, czy jest miejsce na dysku – to wszystko obsługuje już funkcja systemowa. Dobrze napisany program zinterpretuje, to co zwróci funkcja i np. w razie potrzeby wyświetli odpowiedni komunikat: „brak miejsca na dysku”, „błędne znaki w nazwie pliku” itp.

Często nazwa Linux jest błędnie używana. Powinna ona dotyczyć samego jądra, konkretne systemy operacyjne to tzw. dystrybucje Linuksa, np. Debian Linux, Ubuntu Linux itd. W odniesieniu do systemów można użyć nazwy „system operacyjny Linux”, jest to jednak bardzo ogólne sformułowanie i dotyczy całej rodziny produktów (podobnie jak np. zwrot „samochód osobowy”).

Z jądra Linuksa korzysta wiele urządzeń i systemów, są wśród nich gadżety elektroniczne, telewizory, sprzęt sieciowy, superkomputery, systemy notowań na największych giełdach świata, systemy kontroli lotów, oprogramowanie sterujące elektrowniami. O jądro Linuksa oparty jest system Android.

Kod Linuksa jest objęty licencją GNU General Public License (GPL). W skrócie oznacza to, że wolno rozpowszechniać, modyfikować, a nawet sprzedawać kopie jądra pod dwoma warunkami. Należy zachować taką samą licencję (GPL – tzw. licencja wirusowa) i udostępnić swój kod. Taki model bardzo sprzyja rozwojowi i jednocześnie chroni kod przed zaborczym potraktowaniem przez firmy komercyjne. Pozwala także na osiąganie dochodów przez programistów, np. poprzez pisanie modułów jądra na zamówienie. Wolne oprogramowanie może przynosić spore pieniądze, Linus Torvalds, choć pozostał skromnym człowiekiem, dzięki Linuksowi jest obecnie milionerem.