wtorek,
Powłoka bash
Bash (Bourne Again SHell) to powłoka Uniksa i język poleceń napisane w celu zastąpienia powłoki Bourne'a. Jest niezwykle wszechstronnym i potężnym narzędziem, które łączy funkcje interfejsu użytkownika, języka skryptowego i środowiska programistycznego. Służy jako interfejs między użytkownikiem a systemem operacyjnym, umożliwiając wykonywanie różnorodnych zadań, takich jak uruchamianie programów, manipulowanie plikami oraz zarządzanie procesami i uprawnieniami. Stanowi standard w większości systemów Unixowych i Linuksowych. Oferuje szereg wbudowanych poleceń, które pozwalają na zarządzanie zadaniami bez konieczności wywoływania zewnętrznych programów, np. zmiana katalogów (cd), ustawianie zmiennych środowiskowych (export) czy kontrola pracy skryptów (exit, return). Jako powłoka zgodna z POSIX, BASH zapewnia kompatybilność ze standardami określonymi przez Portable Operating System Interface, co ułatwia przenoszenie skryptów między różnymi systemami Unixowymi. Można ją rozszerzyć za pomocą różnych wtyczek i narzędzi zewnętrznych, co pozwala na dodatkową funkcjonalność i dostosowanie do specyficznych potrzeb.
Podstawowe możliwości bash
Interaktywny wiersz poleceń
Bash umożliwia użytkownikom wprowadzanie poleceń tekstowych, umożliwiając bezpośrednią interakcję z systemem operacyjnym. To intuicyjne środowisko pozwala na szybkie wykonywanie typowych zadań, takich jak zarządzanie plikami, uruchamianie programów i przeglądanie zawartości katalogów.
Skrypty powłoki
Bash jest również potężnym językiem skryptowym. Umożliwia tworzenie skryptów, które automatyzują złożone lub powtarzalne zadania. Skrypty mogą zawierać pętle, instrukcje warunkowe, funkcje, a także interakcję z użytkownikiem.
Przekierowanie wejścia/wyjścia
Bash pozwala na przekierowanie wejścia i wyjścia poleceń (np. do plików lub z plików), co jest kluczowe w pracy z danymi i skryptami.
Potoki (pipes)
Możliwość łączenia poleceń za pomocą potoków (pipes) co pozwala na przekazywanie wyjścia jednego polecenia jako wejście do kolejnego.
Aliasy poleceń
Bash umożliwia tworzenie aliasów, czyli skrótów do dłuższych poleceń, co ułatwia szybkie wywoływanie często używanych poleceń.
Dopełnianie tabulatorem
Automatyczne dopełnianie nazw poleceń, plików i katalogów po naciśnięciu klawisza Tab, co znacząco przyspiesza pracę w terminalu.
Zmienne środowiskowe
Bash pozwala na tworzenie i zarządzanie zmiennymi środowiskowymi, które mogą być wykorzystywane do przechowywania informacji konfiguracyjnych i wpływania na działanie skryptów i programów.
Historia poleceń
Zapamiętywanie wprowadzonych wcześniej poleceń z możliwością ich łatwego przeszukiwania i ponownego wykorzystania.
Obsługa wyrażeń regularnych
Bash wspiera wyrażenia regularne, które umożliwiają zaawansowane przeszukiwanie i manipulowanie tekstem.
Zarządzanie procesami
Bash umożliwia kontrolę nad procesami (uruchamianie, wstrzymywanie, wznowienie i zakończenie), co jest przydatne w zarządzaniu działającymi programami.
Historia powstania
Bash wywodzi się z potrzeby stworzenia wolnej i funkcjonalnej alternatywy dla komercyjnych powłok systemowych. Jego rozwój był napędzany filozofią wolnego oprogramowania i pragnieniem stworzenia potężnego narzędzia, które mogłoby służyć szerokiej społeczności użytkowników i programistów. Dziś bash jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych i szeroko stosowanych powłok w środowiskach Uniksowych i Linuksowych. Jego historia jest ściśle związana z projektem GNU, zapoczątkowanym przez Richarda Stallmana w 1983 roku. Celem tego przedsięwzięcia było stworzenie całkowicie wolnego systemu operacyjnego typu Unix. W ramach projektu GNU potrzebna była wolna powłoka, która mogłaby zastąpić popularną w tamtych czasach powłokę Bourne'a (sh), będącą własnością komercyjną.
Prace nad bash rozpoczęły się w 1987 roku, kiedy to Brian Fox, programista współpracujący z Free Software Foundation (FSF), podjął się zadania stworzenia wolnej powłoki. Jej pierwsza oficjalna wersja została wydana 8 czerwca 1989 roku i zawierała wiele funkcji znanych z powłoki Bourne'a, a także nowe ulepszenia i rozszerzenia. Na początku lat dziewięćdziesiątych głównym deweloperem bash został Chet Ramey. Jego wkład miał ogromne znaczenie dla rozwoju projektu, zwłaszcza w zakresie dodania nowych funkcji.
Bash stał się jedną z najważniejszych i najbardziej rozpowszechnionych powłok w środowiskach Unix i Linux. Jest świadectwem roli wolnego oprogramowania w rozwoju technologii i pokazuje, jak narzędzie stworzone przez społeczność może stać się standardem w branży.
Znaczenie nazwy
Nazwa bash to akronim od „Bourne Again SHell”. Jest to inteligentna gra słów, która odzwierciedla zarówno historyczne dziedzictwo powłoki Bourne'a, jak i jej ewolucję w nowoczesną, potężną i wszechstronną powłokę systemową.
„Bourne”
„Bourne” w nazwie „Bourne Again SHell” odnosi się do Bourne shell (sh), pierwszej standardowej powłoki dla Uniksów, stworzonej przez Stephena Bourne'a w AT&T Bell Labs. Bash powstał jako ulepszona wersja oryginalnej powłoki Bourne'a.
„Again”
Słowo „Again” (znowu) w nazwie „Bourne Again SHell” symbolizuje reinkarnację lub odrodzenie powłoki Bourne'a w nowej, ulepszonej formie. Bash nie tylko zachowuje kompatybilność ze skryptami stworzonymi dla powłoki Bourne'a, ale również dodaje wiele nowych funkcji.
„SHell”
Słowo „SHell” w nazwie odnosi się do tego, że bash jest powłoką systemową, czyli interfejsem użytkownika do systemów operacyjnych opartych na Unixie. Powłoka umożliwia użytkownikom wprowadzanie poleceń i uruchamianie programów, a także posiada własne wbudowane funkcje skryptowe.
