wtorek,
Wanda Haberkantówna
Wanda Haberkantówna miała duży wpływ na rozwój dydaktyki biologii w Polsce w pierwszej połowie XX wieku.
Urodziła się 10 maja 1871 roku. W 1887 roku skończyła rządowe gimnazjum rosyjskie w Kaliszu. Przed podjęciem studiów przez kilka lat pracowała w prywatnej szkole w Koninie. W latach 1893–1897 studiowała chemię na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu w Genewie.
Po ukończeniu studiów nauczała przyrody i chemii w Koninie, a w roku 1902 przeniosła się do Warszawy. Pracowała w kilku różnych szkołach. Najbardziej zapamiętano ją z jej dokonań w prywatnej Szkole na Wiejskiej. Wanda Haberkantówna podjęła tam pracę w 1905 roku. Polska była jeszcze pod zaborami dlatego część lekcji biologii była prowadzona nielegalnie. Szkoła nie posiadała jeszcze odpowiedniej bazy dydaktycznej, Haberkantówna organizowała tam pracownię przyrodniczą. Efekt tych starań był imponujący, w nowej pracowni znajdowały się mikroskopy, chemikalia, przyrządy laboratoryjne, szkolny zbiór okazów biologicznych.
Wanda Haberkantówna unikała werbalizmu, jej metody dydaktyczne, polegały na przestrzeganiu zasady poglądowości na każdej lekcji. Było to pionierskie podejście w skali całej Polski. Na każdą lekcję przynosiła okazy do obserwacji i doświadczeń w takiej ilości, żeby każdy uczeń aktywnie uczestniczył w zajęciach. Często jej lekcje były prowadzone poza szkołą, w warszawskich parkach. Na tych wycieczkach wykraczała poza zakres biologii, starała się zwracać uwagę uczniów na zabytki architektury i miejsca związane z historią Polski. Na każdej lekcji uczniowie wykonywali samodzielnie dostosowane do ich wieku zadania polegające na wyciąganiu wniosków z obserwacji.
Haberkantówna wprowadzała elementy nauczania problemowego, skłaniając przy tym uczniów do wykorzystania wiedzy zdobytej na innych przedmiotach. Na jej lekcjach podstawą było pojęcie przystosowań (np. przystosowanie roślin do suszy).
Więcej o metodach Wandy Haberkantówny można dowiedzieć się z zachowanych jej publikacji, dla nauczycieli ciekawą pozycją powinny być dostępne online „Protokóły lekcyj przyrodoznawstwa odbytych w r. szkolnym 1918/19 w klasie pierwszej Gimnazjum p. Kowalczykówny w Warszawie”.
