środa,
Rogatywka – polska czapka narodowa
„Rogatywka – czapka z daszkiem i kwadratowym denkiem”
–– słownik Wikidictionary.
Czapka z futrzanym otokiem i sukiennym wierzchem o różnych kształtach występowała na ziemiach polskich już w średniowieczu. Czapka z kwadratowym denkiem większą popularność zyskała w początkach XVIII wieku. Miękka rogatywka była nakryciem głowy patriotycznego ruchu konfederatów barskich w 1768 roku. Stąd pochodzi nazwa konfederatka. Nie posiadała ona daszka, była wykonana z sukna obszytego barankiem i charakteryzowała się kwadratowym denkiem. Przy lewym boku czapki umieszczano dodatkową ozdobę – kokardę, rozetę, krzyż kawalerski, pióra lub kitę.
Pod nazwą krakuska lub ułanka rogatywka była nakryciem głowy Kawalerii Narodowej. Pod koniec XVIII wieku ułani nosili usztywnioną wysoką rogatą czapkę z daszkiem i sukiennym otokiem. Wtedy pojawiła się nazwa „czapka polska”. Rogatywki nosili żołnierze różnych formacji podczas insurekcji kościuszkowskiej. Nakryciem głowy wszystkich oddziałów Legionów Polskich we Włoszech była wysoka usztywniona rogatywka z daszkiem.
Podobnych czapek używały wojska Księstwa Warszawskiego oraz inne oddziały epoki napoleońskiej. Po 1815 roku rogatywki nosili tylko ułani Królestwa Polskiego. Podczas powstania listopadowego to nakrycie głowy odzyskało popularność. Rogatywka była używana w czasie kolejnych zrywów narodowych. Podczas wojny secesyjnej zawędrowała do Stanów Zjednoczonych jako nakrycie 58. Ochotniczego Pułku Piechoty Nowego Jorku zwanego jako „Polish Legion”. Rogatywki były używane w niektórych polskich formacjach walczących na frontach pierwszej wojny światowej i podczas walk o granice Rzeczypospolitej.
W niepodległej Polsce we wrześniu 1919 roku Komisja Ubiorcza Ministerstwa Spraw Wojskowych wprowadziła rogatywkę jako standardowe nakrycie głowy we wszystkich rodzajach wojsk. Z postanowienia tego były wyłączone używające czapek okrągłych trzy pułki szwoleżerów i Korpus Ochrony Pogranicza oraz inaczej umundurowana Marynarka Wojenna.
Rogatywka według wzoru z 1919 roku wykonana była z sukna barwy szaro-brunatno-zielonej. Czapka posiadała otok szerokości 6 centymetrów w tym samym kolorze. Daszek wykonywany był z żółtej skóry okutej na krawędzi oksydowaną blachę cynkową. Jego środkowa szerokość wynosiła 6,5 centymetra. Skórzany pasek zapinany na sprzączkę oksydowaną mocowano do brzegu otoka przy pomocy guzików mundurowych. Wzór wprowadzono Przepisem Ubiorczym Wojsk Polskich zatwierdzonym 1 listopada 1919 roku przez Wodza Naczelnego. Uzupełniającym nakryciem głowy w Wojsku Polskim była furażerka.
W 1935 roku nastąpiła reforma mundurowa. Rogatywkę zastąpiła czapka garnizonowa o zmienionym kroju. Kwadratowe denko zostało usztywnione. Otoki zyskały kolory oznaczające rodzaj wojsk. Pojawiły się różnice zależne od stopnia, m.in. dotyczyło to zastosowanych materiałów.
W 1937 roku wprowadzono nowe polowe nakrycie głowy w formie rogatywki. Rogatywki według wzoru z 1937 roku wykonywano z sukna mundurowego barwy ochronnej khaki. Posiadały podwójnie składany otok ściągany z przodu za pomocą przesuwki. Otok można było rozłożyć w taki sposób, aby chronił uszy przed mrozem. Rogatywka miała naszyty wyhaftowany na sukiennej podkładce orzeł wojskowy. Rogatywki polowe były częstym nakryciem głowy partyzantów w czasie drugiej wojny światowej.
W 1938 roku wprowadzono wzór rogatywki dla żołnierzy sztabowych i służących w oddziałach Obrony Narodowej. Największymi zmianami była stalka służąca do usztywnienia denka i rogów oraz doczepiany sznurek i chwaścik.
Miękkie czapki wzorowane na przedwojennych obowiązywały w ludowym Wojsku Polskim w czasie wojny. Po 1945 roku używano przedwojennych rogatywek garnizonowych. W 1950 roku garnizonowym nakryciem głowy stały się czapki okrągłe. Od 1952 roku rogatywki polowe nosiła jedynie kadra. W 1961 roku przywrócono je dla wszystkich żołnierzy w postaci lekkiej, bawełnianej czapki we wzorach maskujących. Od 1982 roku Kompania Reprezentacyjna WP nosiła rogatywki garnizonowe wykonane według wzoru z 1935 roku.
W latach dziewięćdziesiątych rogatywkę polową zastąpił beret. W 1990 roku garnizonowym nakryciem głowy w Wojsku Polskim została tradycyjna usztywniona rogatywka. W roku 2015 powróciły rogatywki polowe. Obecnie żołnierze Żandarmerii Wojskowej, jednostek desantowo-szturmowych, specjalnych, kawalerii powietrznej Dowództwa Wojsk Specjalnych, obrony wybrzeża, 11 Dywizji Kawalerii Pancernej i JW 2305 (GROM) w stroju galowym zamiast rogatywki noszą beret.
