poniedziałek,
Aleksander Fredro
Wierzę w mądrość odwieczną, w Jéj święte zamiary,
Wierzę, że tak być musi całą siłą wiary,
Ale dziś w ludziach tyle złości widzę,
Że jako człowiek sam sobą się brzydzę
–– Aleksander Fredro, „Wierzę w mądrość”
Aleksander Fredro hrabia herbu Bończa urodził się 20 czerwca 1793 roku w Surochowie na Podkarpaciu. Pochodził z bogatej rodziny szlacheckiej. Nigdy nie uczęszczał do szkół publicznych, naukę pobierał w domu rodzinnym. Po śmierci matki rodzina przeniosła się do Lwowa. Jako szesnastolatek wstąpił do armii Księstwa Warszawskiego. Brał udział w wyprawie Napoleona na Moskwę. Za waleczność i męstwo otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari i Krzyż Legii Honorowej.
„Kto w wdzięczność uwierzy, łbem w ścianę uderzy”
–– Aleksander Fredro, „Zapiski starucha”
W 1815 roku powrócił do domu. Sprawnie zarządzał rodzinnym majątkiem Bieńkowa Wisznia. W 1829 roku wstąpił do Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Rok później uczestniczył w pracach Obywatelskiego Komitetu Pomocy dla Powstania we Lwowie. W latach 1832–1845 był posłem do Sejmu Stanowego w Galicji. W 1839 roku został wyróżniony Honorowym Obywatelstwem Miasta Lwowa. W okresie Wiosny Ludów był członkiem lwowskiej Rady Narodowej. W latach 1850–1855 mieszkał we Francji.
„Dawniéj mówiono o głupim: Powiedział, co wiedział! Dziś gorzéj, bo niejeden powiedział, co nie wiedział”
–– Aleksander Fredro, „Zapiski starucha”
Po powrocie do Lwowa nie prowadził działalności publicznej. Krótko był posłem do Sejmu Krajowego w 1861 roku. W 1873 roku został członkiem Akademii Umiejętności. Zmarł 15 lipca 1876 roku we Lwowie.
Fredro najbardziej znany jest jako komediopisarz. Uprawiał także inne formy literackie. Jego pierwszym szerzej znanym dziełem jest komedia „Pan Geldhab” z 1818 roku. W latach 1846–1848 powstały pamiętniki z czasów napoleońskich „Trzy po trzy”.
Utwory sceniczne
„Brytan-Bryś” , „Ciotunia” , „Co tu kłopotu!” , „Cudzoziemczyzna” , „Damy i Huzary” , „Dożywocie” , „Dwie blizny” , „Dyliżans” , „Godzien litości” , „Gwałtu, co się dzieje!” , „Jestem zabójcą” , „Koncert” , „List” , „Lita & Compagnie” , „Mąż i żona” , „Nikt mnie nie zna” , „Nocleg w Apeninach” , „Nowy Don Kiszot” , „Obrona Olsztyna” , „Odludki i poeta” , „Ostatnia wola” , „Ożenić się nie mogę” , „Pan Benet” , „Pan Geldhab” , „Pan Jowialski” , „Piczomira, królowa Branlomanii” , „Pierwsza lepsza” , „Przyjaciele” , „Rewolwer” , „Rymond” , „Śluby panieńskie” , „Świeczka zgasła” , „Teraz” , „Wielki człowiek do małych interesów” , „Wychowanka” , „Z jakim się wdajesz, takim się stajesz” , „Zemsta” , „Zrzędność i Przekora” .
Proza
„Dziennik wygnańca” , „Nieszczęścia najszczęśliwszego męża” , „Trzy po trzy” , „Zapiski starucha” .
Bajki i baśnie
„Baba i Targ” , „Bajka o sowie” , „Bańka” , „Baśń o trzech braciach i królewnie” , „Chciwość osła” , „Cygan i Baba” , „Czyżyk i Zięba” , „Kat i łotr” , „Kłamca” , „Kłódka” , „Koguty” , „Małpa w kąpieli” , „Miły deszczyk...” , „Motyle” , „Motyl” , „Najczęściej sprzeczka z niczego się wznieci...” , „Osiołkowi w żłoby dano...” , „Paweł i Gaweł” , „Raki w garnku” , „Rolnik i byk” , „Stara dykteryjka” , „Trzebaby” , „Wiatr i noc” , „Zysk i straty” , „Żabki” .
