niedziela,
Wiktor Pniewski
Wiktor Pniewski urodził się 5 grudnia 1891 roku w Kłecku na terenie Wielkopolski. Szkołę średnią ukończył w Poznaniu, podczas nauki w Szkole Handlowej działał w kole Towarzystwa Tomasza Zana. W 1911 roku jako mieszkańca zaboru pruskiego powołano go do armii niemieckiej, początkowo służył w 9. Pułku Huzarów w Strasburgu, później został przeniesiony do 4. Baonu Lotniczego, gdzie był pomocnikiem mechanika. Po wybuchu pierwszej wojny światowej został zmobilizowany. W 1917 roku zdobył uprawnienia pilota w Szkole Lotniczej w Koszalinie i trafił na front zachodni.
Ranny latem 1918 roku przeszedł kurację i w październiku otrzymał przydział do Stacji Lotniczej na Ławicy pod Poznaniem. Włączył się w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej, organizował komórkę organizacji w swojej jednostce. 27 grudnia 1918 roku wybuchło Powstanie Wielkopolskie, Polacy dość szybko opanowali większość okolic Poznania. W rękach niemieckich pozostało m.in. lotnisko we wsi Ławica. Na początku stycznia w Poznaniu rozeszła się pogłoska o planowanym przez Niemców bombardowaniu miasta przez samoloty z Ławicy. Najprawdopodobniej była to fałszywa informacja, być może wymyślili ją sami Polacy, aby skłonić dowództwo do ataku na lotnisko. 5 stycznia powstańcy zażądali od niemieckiego komendanta poddania lotniska. Mimo że Niemcy nie mieli specjalnej ochoty do walki, żądanie odrzucili.
6 stycznia wczesnym rankiem, w ciemnościach Polacy przystąpili do ataku na lotnisko. Wiktor Pniewski i jego komórka odegrali ważną rolę podczas zajęcia Ławicy. 6 stycznia w Ławicy i na Winiarach zdobyto znaczne ilości sprzętu lotniczego, który zasilił eskadry lotnicze odrodzonego państwa uczestniczące w walkach o granice Rzeczpospolitej. Najważniejszym łupem było kilkaset rozmontowanych i zakonserwowanych samolotów bojowych. Dodatkowo w polskie ręce dostało się około pięćdziesięciu samolotów gotowych do startu. Pierwszym komendantem Stacji Lotniczej na Ławicy został Wiktor Pniewski.
12 lutego 1919 roku na lotnisku Ławica w Poznaniu rozpoczęto formowanie pododdziału lotnictwa rozpoznawczego Armii Wielkopolskiej. Początkowo nosił on nazwę 1 Wielkopolska Eskadra Lotnicza. Podporucznik pilot Wiktor Pniewski był jej organizatorem i pierwszym dowódcą. Na wyposażenie formacji składał się sprzęt zdobyty na Niemcach przy zajmowaniu Ławicy, było to m.in. siedem samolotów produkcji niemieckiej – pięć obserwacyjnych, jeden szturmowy i jeden myśliwski.
Już w marcu 1919 roku eskadra została skierowana w okolice Przemyśla, aby wziąć udział w wojnie polsko-ukraińskiej. 18 marca lotnicy z 1. Wielkopolskiej Eskadry Lotniczej wykonali pierwsze loty bojowe. Ich głównym zadaniem było prowadzenie rozpoznania. Samoloty szturmowe i myśliwskie atakowały ukraińskie oddziały. Pozostałe maszyny były czasem wykorzystywane do bombardowania wybranych obiektów, ich załogi zrzucały bomby „ręcznie”. 6 czerwca formacja powróciła do Poznania. Jednostka brała udział także w wojnie polsko-bolszewickiej. Wiosną 1920 roku Wojsko Polskie ujednoliciło nazewnictwo jednostek lotniczych, 1 Wielkopolską Eskadrę Lotniczą przemianowano na 12 Eskadrę Wywiadowczą. Latem 1920 roku Wiktor Pniewski otrzymał awans do stopnia kapitana. Za wojenne zasługo został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari.
Po zakończeniu walk o granice Polski pozostał w lotnictwie wojskowym. Służył w kilku jednostkach, w 1927 roku awansował do stopnia majora. W 1935 roku mianowany podpułkownikiem objął stanowisko komendanta Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 w Dęblinie. Rok później przeniesiono go do Kierownictwa Zaopatrzenia Lotnictwa w Warszawie. Po klęsce wrześniowej przedostał się do Francji, gdzie dowodził Eskadrą Oficerską w Polskiej Bazie Lotniczej w Lyon-Bron. Zajmował się organizowaniem ewakuacji do Wielkiej Brytanii w czerwcu 1940 roku. W Wielkiej Brytanii w latach 1940–1945 był komendantem Obozu Lotnictwa Polskiego w Blackpool i Dunholme-Lodge. Po zakończeniu wojny zdecydował się na powrót do kraju. W Polsce w stopniu pułkownika służył w lotnictwie, m.in. dowodził pułkiem lotniczym w latach 1947-1952. Zmarł 13 sierpnia 1974 roku w Koźminie.
