piątek,
Suwalska Brygada Kawalerii
Tradycje Suwalskiej Brygady Kawalerii sięgały wojny polsko-bolszewickiej. Wiosną 1920 roku sformowano 7. Brygadę Jazdy. W jej skład weszły 1. Pułk Szwoleżerów, Pułk Jazdy Tatarskiej, 17. Pułk Ułanów oraz 1. Dywizjon Artylerii Konnej. Pierwszym dowódcą formacji był generał podporucznik Romanowicz. Jednostkę włączono w skład 3. Armii, z którą wzięła ona udział w wyprawie kijowskiej i późniejszych ciężkich walkach odwrotowych. Patrol 7. Brygady Jazdy jako pierwszy z polskich oddziałów dotarł do Kijowa i po brawurowej akcji wziął kilku jeńców.
W 1921 roku wojenną 7. Brygadę Jazdy przemianowano na IV Brygadę Jazdy. Przez kilka miesięcy dowództwo jednostki stacjonowało w Grodnie, później zostało przeniesione do Suwałk. W maju 1924 roku podczas reformowania polskiej kawalerii jednostka otrzymała nazwę IV Brygada Kawalerii i weszła w skład 1. Dywizji Kawalerii. W lutym 1929 IV Brygadę Kawalerii przemianowano na Brygadę Kawalerii „Suwałki”. Ostatnia zmiana nazwy jednostki nastąpiła w 1937 roku, kiedy otrzymała ona nazwę Suwalska Brygada Kawalerii.
W chwili wybuchu drugiej wojny światowej głównymi jednostkami Suwalskiej Brygady Kawalerii były 3. Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego, 1. Pułk Ułanów Krechowieckich im. płk. Bolesława Mościckiego, 2. Pułk Ułanów Grochowskich im. gen. Józefa Dwernickiego, 3. Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego, 4. Dywizjon Artylerii Konnej oraz 31. Dywizjon Pancerny. Brygadą dowodził generał Zygmunt Podhorski. Jego żołnierze weszli w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”, której zadaniem na wypadek wojny z Niemcami była obrona północno-wschodniego odcinka frontu.
Brygada otrzymała zadanie osłony kierunku na Grodno. W pierwszych dniach wojny na odcinku Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” panował względny spokój. Drugiego dnia wojny Suwalska Brygada Kawalerii zakończyła koncentrację. Tego dnia doszło do pierwszej potyczki suwalskich kawalerzystów z oddziałami niemieckimi w okolicach miejscowości Bakałarzewo. 3 września wieczorem dwa szwadrony z 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich kierując się szosą w kierunku Olecka (Treuburg) w rejonie wsi Cimochy (Reuss) zaatakowały niemiecką kompanię saperów. Po zwycięskiej potyczce Polacy wrócili na swoją stronę granicy.
Zachęcony udanymi wypadami polskich jednostek i brakiem aktywności przeciwnika dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” opracował plan uderzenia na Prusy Wschodnie całością połączonych sił Podlaskiej i Suwalskiej Brygady Kawalerii. Naczelne Dowództwo miało jednak inne plany i 4 września wycofało Suwalską Brygadę Kawalerii do lasów między Pułtuskiem a Ostrowią Mazowiecką. 7 września oddziały jednostki dotarły pod Zambrów, a od 9 września brały udział w ciężkich walkach z niemiecką Dywizją Pancerną „Kempf”. W trakcie ciężkich walk pod Zambrowem Grupa Operacyjna „Narew” tymczasowo znalazła się pod komendą dowódcy Suwalskiej Brygady Kawalerii generała Zygmunta Podhorskiego. Z podwójnego okrążenia przebiły się jedynie oddziały kawalerii pod jego bezpośrednim dowództwem.
20 września w Puszczy Białowieskiej na bazie Suwalskiej i Podlaskiej Brygady Kawalerii generał Podhorski utworzył nazwaną od jego pseudonimu Dywizję Kawalerii „Zaza”. Żołnierze pod jego komendą często musieli przemieszczać się pomiędzy licznymi niemieckimi oddziałami, stoczyli dziesiątki mniejszych i większych potyczek, a dzięki trafnym decyzjom dowódcy uniknęli otoczenia i rozbicia. Pod koniec września Dywizja Kawalerii „Zaza” dołączyła do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” generała Franciszka Kleeberga. W bitwie pod Kockiem kawalerzyści Podhorskiego zadali wrogowi dotkliwe straty i zachowali sprawność operacyjną, jednak z powodu braku amunicji, wielu rannych bez zapewnionej opieki medycznej oraz sytuacji w kraju, padł rozkaz o kapitulacji.
