piątek,
Stanisław Krzymowski
51 lat temu zmarł major pilot Wojska Polskiego, żołnierz Legionów Polskich, członek pierwszej ekipy cichociemnych.
Stanisław Kostka Krzymowski urodził się 13 listopada 1899 roku w Wąwolnicy niedaleko Lublina. Uczył się w gimnazjum w Lublinie, podczas pierwszej wojny światowej przerwał naukę i wstąpił do Legionów Polskich. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę służył w 7. Pułku Ułanów Lubelskich. Za zasługi w wojnie polsko-bolszewickiej trzykrotnie otrzymał Krzyż Walecznych. W okresie dwudziestolecia międzywojennego był zawodowym oficerem. Po odbyciu kursów dokształcających w 1923 roku zdał egzamin dojrzałości. W tym samym roku otrzymał awans do stopnia podporucznika. Fascynował się lotnictwem. W 1925 roku trafił do szkoły pilotów w Bydgoszczy. Po jej ukończeniu w 1927 roku został przydzielony do 4. Pułku Lotniczego w Toruniu. W latach 1933–1935 dowodził 43. Eskadrą Towarzyszącą. W 1939 roku już jako kapitan został pilotem 3. Pułku Lotniczego w Poznaniu.
Podczas kampanii wrześniowej służył w eskadrze zapasowej macierzystej jednostki. Po agresji ZSRR na Polskę opuścił kraj i udał się na Węgry. W październiku zameldował się we Francji. W czerwcu 1940 roku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie oddelegowano go do Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Blackpool. Jeszcze w 1940 roku zgłosił się do służby w kraju. 13 grudnia 1940 w Londynie złożył przysięgę na rotę Związku Walki Zbrojnej.
W nocy z 15 na 16 lutego 1941 roku podczas operacji lotniczej „Adolphus” znalazł się w pierwszej ekipie cichociemnych, którzy przybyli do okupowanej Polski. Razem z nim do kraju trafili rotmistrz Józef Zabielski „Żbik” oraz kurier Delegatury Rządu na Kraj bombardier Czesław Raczkowski „Włodek”. Skoczkowie spadochronowi mieli wylądować w okolicach Włoszczowy, jednak na skutek pomyłki w nawigacji znaleźli się pod Dębowcem na północny wschód od Cieszyna, na terenach włączonych do Rzeszy. Nieoczekiwane miejsce lądowania przyczyniło się do utraty czterech zasobników z wyposażeniem. Spadochroniarze rozdzielili się przed dalszą drogą. Na granicy z Generalną Gubernią został zatrzymany Czesław Raczkowski. Zdołał on przekonać Niemców, że jest przemytnikiem i trafił na kilka miesięcy do więzienia w Wadowicach. Krzymowski oraz Zabielski dotarli do Warszawy bez większych problemów.
Z chwilą skoku otrzymał awans do stopnia majora. Po standardowej aklimatyzacji do życia w warunkach okupacji otrzymał przydział do Okręgu Radom-Kielce AK, gdzie kierował referatem lotnictwa Wydziału Lotnictwa Oddziału III Operacyjnego. W czerwcu 1944 roku wszczęto wobec niego dochodzenie w sprawie samowolnie podejmowanych akcji zbrojnych przeciw okupantowi. Wojskowy Sąd Specjalny stwierdził, że Krzymowski nie czerpał osobistych korzyści z tej działalności i nie wydał wyroku skazującego. Po wyjaśnieniu sprawy ponownie służył w referacie lotnictwa. Po rozwiązaniu Armii Krajowej pozostał w konspiracji. W kwietniu 1945 roku został aresztowany przez NKWD i skazany na siedem lat więzienia. Wyrok został zmniejszony na mocy amnestii, a w grudniu 1945 zawieszony na dwa lata. Ponownie aresztowany w styczniu 1946 roku został osadzony w więzieniu w Kielcach, skąd udało mu się zbiec. Uciekł do Wielkiej Brytanii, a następnie wyemigrował do Kanady. Zmarł 7 sierpnia 1969 roku w Montrealu.
