środa,
Serial Attached SCSI
Serial Attached SCSI (SAS) to interfejs komunikacyjny używany do podłączania napędów. Występuje on głównie w przypadku dysków twardych i wysokowydajnej klasy serwerów. SAS to następca równoległego interfejsu SCSI (Small Computer Systems Interface).
Pod koniec lat dziewięćdziesiątych drastycznie wzrosły wymagania stawiane pamięciom masowym. Na początku naszego wieku organizacja Technical Committee T10 zajmujący się standaryzacją SCSI uznała, że przyszedł czas na nowe rozwiązania. W 2003 roku T10 opublikowała specyfikację szeregowego interfejsu SAS. Technologia Serial Attached SCSI została zaakceptowana przez ANSI jako oficjalny standard ANSI/INCITS 376-2003. Na początku 2004 roku na rynek trafiły pierwsze produkty SAS. Do dziś opracowano cztery warianty SAS:
- SAS-1 (3.0 Gbit/s) z 2004 roku;
- SAS-2 (6.0 Gbit/s) z 2009 roku;
- SAS-3 (12.0 Gbit/s) z 2013 roku;
- SAS-4 (24 Gbit/s) z 2017 roku.
SAS zachowuje programową kompatybilność ze SCSI. Nowy standard wykorzystuje znacznie mniejsze złącza niż poprzednik, dzięki temu zaistniały na rynku 2,5-calowe napędy SAS. Jest to rozwiązanie korzystne po wieloma względami, urządzenia pobierają mniej prądu, wydzielają mniej ciepła, zajmują mniej miejsca, są wydajniejsze niż większe odpowiedniki, ponieważ głowica ma do pokonania krótszy dystans. Urządzenia SAS mogą przesyłać dane z pełną prędkością w obu kierunkach naraz (full duplex). Dopuszczalna długość kabla to 10 metrów.
Od współczesnych rozbudowanych systemów informatycznych wymaga się wysokiej skalowalności, technologia SAS zapewnia to dzięki tzw. ekspanderom. Ekspander SAS to urządzenie, które jest rodzajem łącznika między kontrolerem a urządzeniami końcowymi. Jeden tzw. ekspander brzegowy (edge expander) może obsłużyć do 128 urządzeń końcowych. Ekspandery fanout pozwalają na podłączenie kolejnych ekspanderów, co w efekcie daje możliwość zastosowania ponad 16 tysięcy urządzeń końcowych (dokładnie 16 256). Oczywiście, żeby zmieścić tyle dysków potrzebnych będzie wiele połączonych macierzy dyskowych. Pod względem logicznym przypomina to przełączniki sieciowe i hosty w sieciach komputerowych. Istnieją jeszcze inne rodzaje ekspanderów pozwalające na bardziej wyrafinowane konfiguracje.
Pod pewnymi względami SAS przypomina Serial ATA (SATA). Obydwa standardy są połączeniem punkt-punkt (point-to-point), a nie równoległą magistralą. Zastosowano to samo okablowanie. SAS i SATA są częściowo kompatybilne, dysk SATA podłączony do kontrolera SAS pracuje prawidłowo, jednak nie działa to w drugą stronę. Ciekawym połączeniem SATA i SAS są dyski Nearline SAS (NL-SAS) nazywane czsem Midline SAS. Mają one interfejs SAS, jednak zachowują głowicę, nośnik i prędkość obrotową z napędów SATA. Dzięki temu kosztują mniej niż standardowe dyski SAS, udostępniając część ich możliwości.
Wybrane protokoły w standardzie SAS
- Serial SCSI Protocol (SSP) — obsługa napędów SAS.
- Serial ATA Tunneling Protocol (STP) — obsługa dysków SATA.
- Serial Management Protocol (SMP) — zarządzanie ekspanderami SAS.
Złącza SAS
| Nazwa | Potocznie | wew/zewn | Ilość pinów | Ilość urządzeń |
|---|---|---|---|---|
| SFF 8086 | wewnętrzny mini-SAS, wewnętrzny mSAS | wewnętrzny | 26 | 4 |
| SFF 8087 | wewnętrzny mini-SAS | wewnętrzny | 36 | 4 |
| SFF 8088 | zewnętrzny mini-SAS | zewnętrzny | 26 | 4 |
| SFF 8470 | infiniband | zewnętrzne | 32 | 4 |
| SFF 8482 | złącze SAS | wewnętrzne | 1 | |
| SFF 8484 | Wewnętrzne | 32 (19) | 4 (2) | |
| SFF 8485 | ||||
| SFF 8643 | wewnętrzny | 4/8 | ||
| SFF 8644 | zewnętrzny | 4/8 | ||
| SFF 8680 | wewnętrzny | 1 |
