czwartek,
Roman Górecki
Dokładnie 131 lat temu urodził się oficer Legionów Polskich, generał Wojska Polskiego, bankowiec, działacz sportowy.
Roman Górecki przyszedł na świat 27 sierpnia 1889 roku w Starej Soli. W czasach nauki w tarnowskim gimnazjum Organizacji Młodzieży Narodowej. Od 1908 roku studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego, gdzie nadal działał w organizacjach niepodległościowych, był członkiem „Zarzewia” i PTG „Sokół” oraz Polskich Drużyn Strzeleckich. Ukończył kurs podoficerski oraz kurs oficerski Polskich Drużyn Strzeleckich. W 1914 roku zdobył tytuł doktora praw i rozpoczął praktykę sądową.
W chwili wybuchu pierwszej wojny światowej z powodu dolegliwości reumatycznych przebywał na kuracji w Szczawnicy. Na wieść o tworzeniu polskich oddziałów w Krakowie niezwłocznie sformował pluton strzelców, z którym dołączył do Legionów Polskich. Trafił w szeregi 1. Pułku Piechoty, jednak niedługo później po nasileniu się choroby przeniesiono go do służby administracyjnej. Był m.in. komendantem i wykładowcą Szkoły Podoficerów Rachunkowych, oficerem rachunkowym, komendantem Polowej Szkoły Oficerów Administracyjnych, zastępcą szefa Intendentury Komendy Legionów. W 1918 roku objął stanowisko szefa Intendentury Polskiego Korpusu Posiłkowego.
9 lutego 1918 roku w Brześciu Cesarstwo Niemieckie i Austro-Węgry (a także ich sojusznicy) oraz Ukraińska Republika Ludowa podpisały traktat, na mocy którego miano odstąpić Ukrainie Chełmszczyznę i część Podlasia. Wywołało to wzburzenie wśród polskiej opinii publicznej – organizowano manifestacje, urzędnicy rezygnowali ze stanowisk, przeprowadzano strajki urzędnicze, zwracano ordery austro-węgierskie. Nastroje dodatkowo podsycał fakt, że do rokowań nie dopuszczono delegacji Królestwa Polskiego. Buntownicze nastroje zapanowały także wśród żołnierzy II Brygady Legionów. Roman Górecki wygłosił przemówienie, w którym wezwał żołnierzy do wypowiedzenia posłuszeństwa Austro-Węgrom. Opowiedział się za przebiciem się przez front w celu połączenia się po stronie rosyjskiej z 2. Korpusem Polskim.
W nocy z 15 na 16 lutego 1918 roku pod Rarańczą grupa żołnierzy II Brygady Legionów Polskich dowodzona przez generała Józefa Hallera przebiła się przez front austriacko-rosyjski. Pozostałe po austriackiej stronie oddziały zostały rozbrojone. Roman Górecki otrzymał zarzut zdrady stanu. Był jednym z głównych oskarżonych na procesie żołnierzy Polskiego Korpusu Posiłkowego oskarżonych o zbrodnię przeciwko sile zbrojnej Austro-Węgier, groziła mu kara śmierci. Ostatecznie wobec zmiany sytuacji militarnej i politycznej oraz protestów parlamentarnego Koła Polskiego w Wiedniu cesarz Karol I umorzył postępowanie.
Po uwolnieniu Roman Górecki wrócił do Polski i wstąpił do Wojska Polskiego. Zajmował wiele ważnych stanowisk, w latach 1918–1920 był kolejno m.in. szefem Sekcji Gospodarczej Królewsko-Polskiej Komisji Wojskowej przy Prezydencie Rady Ministrów, szefem Sekcji Gospodarczej Ministerstwa Spraw Wojskowych, szefem Sekcji Budżetowej Departamentu IV Gospodarczego Ministerstwa Spraw Wojskowych, pomocnikiem szefa Oddziału IV Zaopatrzenia i Komunikacji Sztabu Generalnego. Po zakończeniu walk o granice Rzeczpospolitej pozostał w wojsku. W 1924 roku otrzymał awans do stopnia generała brygady. Z początkiem roku 1928 przeszedł w stan nieczynny.
„Zysk banku – to postęp ogólny w życiu gospodarczym Polski”
–– prezes BGK Roman Górecki na swojej pierwszej konferencji prasowej, 1928.
W 1927 roku został prezesem należącego do Skarbu Państwa Banku Gospodarstwa Krajowego i stał się jedną z najważniejszych osób w gospodarce II RP. BGK udzielał długoterminowych kredytów rządowi, samorządom, innym bankom oraz przedsiębiorstwom. Papiery emitowane przez ten podmiot były gwarantowane przez Skarb Państwa. BGK wspierał finansowo we wszystkie najważniejsze inwestycje II RP oraz strategiczne z punktu widzenia gospodarczych i militarnych interesów państwa przedsiębiorstwa. Górecki z kilkumiesięczną przerwą, podczas której był ministrem przemysłu i handlu w rządzie Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego, piastował stanowisko prezesa BGK do 1941 roku. Podczas kampanii wrześniowej na polecenie polskiego rządu kierownictwo BGK udało się do Rumunii. Później zostało ewakuowane do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii. Kluczowym zadaniem BGK na emigracji było zabezpieczenie własnych środków na rachunkach bankowych w krajach nieobjętych wojną. Jesienią 1941 roku Roman Górecki został odwołany ze stanowiska prezesa BGK.
Równolegle do pracy w BGK w latach 1927–1933 był prezesem The British and Polish Trade Bank w Gdańsku. Aktywnie działał w środowiskach kombatanckich, m.in. jako organizator i prezes Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. Angażował się w rozwój polskiego sportu i turystyki. Był prezesem Polskiego Touring Klubu. Odegrał dużą rolę w tworzeniu podstaw działania klubu sportowego WKS „Legia” Warszawa, zorganizował jego finansowanie i przeprowadził budowę stadionu. Był współorganizatorem i pierwszym prezesem Ligi Piłki Nożnej.
Po ustąpieniu ze stanowiska prezesa BGK prowadził wykłady z bankowości dla polskich studentów w Glasgow. W Wielkiej Brytanii nasiliły się jego problemy zdrowotne. Zmarł 9 sierpnia 1946 roku w 4 Szpitalu Wojennym w Iscoyd Park.
