piątek, 2020-08-28

Prudential

Warszawski wieżowiec Prudential przy placu Napoleona 9 (obecnie plac Powstańców Warszawy) przed wojną był najwyższym budynkiem w Polsce. Budowa tak wysokiego obiektu stanowiła duże wyzwanie. Gmach zaprojektował Marcin Weinfeld, rozwiązania konstrukcyjne opracowali inżynierowie Stefan Bryła i Wenczesław Poniż. Szkielet budynku stanowiła stalowa konstrukcja spawana ustawiona na żelbetowych fundamentach. Inwestorem było angielskie Towarzystwo Ubezpieczeń „Prudential”. Budowę zakończono w 1933 roku.

Budynek o wysokości 66 metrów stał się dumą mieszkańców Warszawy. W 1936 roku profesor Janusz Groszkowski uruchomił tu pierwszy w Europie nadajnik telewizyjny. Od 1940 roku miał być nadawany stały program. Wszystkie plany pokrzyżowała wojna.

Pierwszym zniszczeniom gmach uległ już podczas kampanii wrześniowej. Były one stosunkowo łatwe do usunięcia. Prudential stał się ruiną dopiero w 1944 roku.

1 sierpnia 1944 roku na budynku została powieszona polska flaga. Budynek został zdobyty przez oddziały batalionu "Kiliński". Prudential był dla Niemców solą w oku. Nie dość, że polska faga była widoczna z daleka, to jeszcze powstańcy prowadzili skuteczny ostrzał z wysokich pięter budynku. Wieżowiec był nękany intensywnym ogniem prowadzonym za pomocą wszystkich możliwych środków. 28 sierpnia został trafiony m.in. pociskiem kalibru 600 mm o masie 2 ton. Wskutek eksplozji budynek został poważnie odchylony od pionu.

Moment wybuchu uwiecznił powstańczy fotograf Sylwester Braun, ps. "Kris". Zdjęcie jest niesamowitym świadectwem historii. Na otwarciu Muzeum Powstania zwiedzającym z USA kojarzyło się ono z atakiem na wieże World Trade Center. Obecny na miejscu brytyjski historyk Norman Davies wyjaśniał, że w każdym dniu powstania ginęło tylu ludzi, ilu zginęło 11 września w Nowym Jorku.