niedziela,
Porozumienia sierpniowe
11 września w Hucie Katowice (Dąbrowa Górnicza) podpisano ostatnie z porozumień sierpniowych.
Porozumienia sierpniowe zakończyły falę robotniczych protestów w 1980 roku. Pod koniec sierpnia strajkowało już ponad 700 zakładów pracy. Władze PRL zgodziły się na postulaty strajkujących. Wydarzenia te stanowiły ważny krok na drodze ku transformacji ustrojowej.
Zawarto cztery porozumienia:
- w Szczecinie – 30 sierpnia 1980;
- w Gdańsku – 31 sierpnia 1980, najważniejsze i najbardziej znane, podpisane słynnym wielkim długopisem przez Lecha Wałęsę;
- w Jastrzębiu-Zdroju – 3 września 1980;
- w Hucie Katowice (Dąbrowa Górnicza) – 11 września 1980.
Najbardziej przełomowy element porozumień gdańskich to zgoda władz PRL na utworzenie nowych, samorządnych związków zawodowych. Rząd zobowiązał się także m.in. do ograniczenia cenzury, przywrócenia do pracy osób zwolnionych po wydarzeniach w 1970 i 1976 oraz wdrażania reform gospodarczych. Jeszcze dwa tygodnie wcześniej nikt nie spodziewał się takiego obrotu sprawy.
Fragment protokołu ustaleń MKS z komisją rządową w Gdańsku
W sprawie punktu czwartego, który brzmi: a) Przywrócić do poprzednich praw: — ludzi zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 1976 roku, — studentów wydalonych z uczelni za przekonania; b) uwolnić wszystkich więźniów politycznych (w tym Edmunda Zadrożyńskiego, Jana Kozłowskiego i Marka Kozłowskiego); c) znieść represje za przekonania ustalono:
- Niezwłoczne zbadanie zasadności zwolnień z pracy po strajkach w 1970 i 1976 roku. We wszystkich zgłoszonych przypadkach i w razie stwierdzenia nieprawidłowości natychmiastowe przywrócenie do pracy, jeżeli zainteresowani będą sobie tego życzyć, z uwzględnieniem nabytych w międzyczasie kwalifikacji. Będzie to miało odpowiednie zastosowanie w sprawach skreślonych studentów;
- przekazanie spraw osób wymienionych w punkcie b) do rozpatrzenia Ministrowi Sprawiedliwości, który w terminie dwóch tygodni nada stosowny bieg sprawie; w przypadkach, kiedy wymienione osoby są pozbawione wolności — przerwanie wykonywania kary do czasu zakończenia procesu;
- rozpatrzenie zasadności tymczasowego aresztu i uwolnienie osób wymienionych w aneksie;
- pełne przestrzeganie swobody wyrażania przekonań w życiu publicznym i zawodowym.
