piątek,
Jan Smela
Dziś mija rocznica śmierci oficera Wojska Polskiego, uczestnika kampanii wrześniowej i walk we Francji, cichociemnego, więźnia sowieckich łagrów, kawalera Orderu Virtuti Militari.
Jan Smela urodził się 3 listopada 1910 roku w Pstrągowej na Podkarpaciu. Był uczniem II Państwowego Gimnazjum im. Stanisława Sobińskiego w Rzeszowie. W 1931 roku zdał egzamin dojrzałości i wstąpił do wojska. Został zawodowym żołnierzem. Walczył w kampanii wrześniowej jako oficer łączności 6. Pułku Strzelców Podhalańskich 22. Dywizji Piechoty w składzie Armii „Kraków”. Uczestniczył m.in. w ciężkich walkach między Olkuszem a Tomaszowem Lubelskim. 21 września dostał się do niewoli niemieckiej. Po ucieczce z transportu i krótkim pobycie u rodziny przedostał się do Francji. Dowodził kompanią ciężkich karabinów maszynowych w 4. Dywizji Piechoty. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii otrzymał przydział do 4. Brygady Kadrowej Strzelców przekształconej następnie na 1. Samodzielną Brygadę Spadochronowej.
Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie w zakresie dywersji. 10 listopada 1941 roku złożył przysięgę na rotę Związku Walki Zbrojnej. W nocy z 6 na 7 stycznia 1942 roku w ramach operacji lotniczej „Shirt” został przerzucony do okupowanej Polski. Razem z nim w kraju znaleźli się porucznik Tadeusz Klimowski „Klon”, podpułkownik Henryk Krajewski „Trzaska”, podporucznik Jan Marek „Walka”, porucznik Zbigniew Piasecki „Orlik” oraz Kurier Delegatury Rządu na Kraj podporucznik Benedykt Moszyński „Andrzej”. Skoczkowie odlecieli z Anglii na pokładzie samolotu Halifax L-9618 „W” z lotniska RAF Lakenheat położonego w odległości około stu trzydziestu kilometrów na północny wschód od Londynu. Dowódcą operacji był pilot nawigator Mariusz Wodzicki.
Zrzut miała przyjąć placówka odbiorcza „Kocioł” w okolicach miejscowości Cegłów, kilka kilometrów od Mińska Mazowieckiego. Samolot przyleciał na miejsce mocno spóźniony, dodatkowo w pobliżu pojawiły się niemieckie oddziały. W takiej sytuacji zdecydowano się na przeprowadzenie zrzutu „na dziko” i skoczkowie wylądowali trzydzieści kilometrów dalej nieopodal wsi Stefanówka. Skakali ze zbyt małej wysokości i kilku z nich odniosło kontuzje. Razem ze skoczkami zrzucono także trzy zasobniki ze sprzętem, jednak nie byli oni w stanie ich dobrze ukryć. Podzieleni na pary dotarli do Cegłowa. Samolot szczęśliwie powrócił do Wielkiej Brytanii.
Z chwilą skoku otrzymał awans do stopnia kapitana. Po standardowej aklimatyzacji do życia w warunkach okupacji otrzymał przydział do V Odcinka Wachlarza. Organizował placówki wywiadowcze i oddziały dywersyjne na Wileńszczyźnie. Po rozwiązaniu Wachlarza objął stanowisko komendanta Obwodu Święciany. Jesienią 1943 roku został zastępcą inspektora Inspektoratu BC Okręgu Wilno AK. Prowadził szkolenia żołnierzy i brał udział w akcjach bojowych. Uczestniczył w Operacji „Ostra Brama”. Po zajęciu Wilna został aresztowany przez NKWD. Trafił do sowieckich łagrów. Pod koniec 1947 roku wrócił do Polski i zamieszkał w Rzeszowie. Zmarł 3 kwietnia 1986 roku.
