wtorek,
Kazimierz Czyż
Kazimierz Czyż urodził się 1 marca 1925 roku w Wygadance na Kresach Wschodnich. Jego rodzina zamieszkała we wsi Jasionowo niedaleko Suwałk. W czasie drugiej wojny światowej został skierowany na roboty przymusowe do Niemiec, jednak szybko zdołał uciec i powrócić w rodzinne strony. W 1943 roku wstąpił do Armii Krajowej. Był wywiadowcą i łącznikiem w oddziale Witalisa Konikowskiego. Po wkroczeniu Sowietów kontynuował działalność w konspiracji. Po rozwiązaniu Armii Krajowej był żołnierzem Armii Krajowej Obywatelskiej, a następnie członkiem zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.
W 1946 roku po dekonspiracji dołączył do patrolu dywersyjnego Mariana Piekarskiego „Rysia”. W 1947 roku ujawnił się i zamieszkał rodzinnym domu w Jasionowie. W 1949 roku wyjechał do Wrocławia, gdzie mieszkał jego brat Henryk, który również ujawnił się w 1947. 28 lutego 1950 roku Henryk Czyż został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Kazimierz wrócił w rodzinne strony. Dowiedział się, że jest poszukiwany i ukrył się w obawie przed aresztowaniem.
Wiosną 1950 roku wstąpił do oddziału partyzanckiego Piotra Burdyna. Szybko został zastępcą dowódcy. Oddział operował głównie na terenie powiatu suwalskiego. Prowadził akcje skierowane przeciw komunistom oraz zajmował się uświadamianiem miejscowej ludności. 20 lipca 1950 roku żołnierze Burdyna stoczyli bitwę z grupą operacyjną Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego we wsi Płociczno. Kazimierz Czyż odniósł ciężkie rany, m.in. w głowę. Został ujęty w pobliskiej stodole. W tej samej bitwie zginęli jego dwaj bracia, Henryk i Józef.
Kazimierz Czyż przeszedł dwuletnie śledztwo prowadzone przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Suwałkach i Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku. Był torturowany. Jesienią 1952 roku komunistyczny Wojskowy Sąd Rejonowy w Białymstoku skazał go na karę śmierci. Po otrzymaniu wyroku nadal był bity i maltretowany. Wyrok wykonano w białostockim więzieniu dnia 1 kwietnia 1953 roku. Miejsce pochowania ciała do dziś nie jest znane. W 1992 roku Sąd Apelacyjny w Białymstoku unieważnił wyrok z 1952 roku. 25 lutego 2016 roku bracia Kazimierz, Henryk i Józef Czyżowie zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżami Komandorskimi Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę.
