środa,
Jan Kryst
22 maja 1943 roku Jan Kryst „Alan” ochotniczo przeprowadził samotną akcję w pełnym hitlerowskich oficerów lokalu „Adria”.
Jan Kryst urodził się 6 kwietnia 1922 roku. Wychował się w Warszawie. Kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej ukończył gimnazjum mechaniczne. W latach szkolnych działał w harcerstwie oraz sekcji strzeleckiej Przysposobienia Wojskowego. We wrześniu jako ochotnik brał udział w obronie Warszawy. Podczas okupacji został żołnierzem Obwodu Wola Armii Krajowej.
Wczesną wiosną 1943 roku Jan Kryst dowiedział się, że ma zaawansowaną gruźlicę płuc, która nie daje szans zachowania życia. „Alan” zwrócił się do swojego przełożonego z prośbą o osobiste przeprowadzenie akcji odwetowej za masowe rozstrzeliwania. Poinformował także, że ze względu na jego stan zdrowia ryzyko jest nieistotne. Informację o nietypowej propozycji żołnierza podziemia otrzymał Dowódca Kedywu Okręgu AK Warszawa Jerzy Lewiński „Chuchro”. Po długim namyśle i rozmowie z 21-letnim ochotnikiem wyrażono zgodę na akcję. Jako cel ataku wybrano warszawską restaurację „Adria”, w której spotykali się wysocy niemieccy funkcjonariusze. Jan Kryst miał uśmiercać jedynie gestapowców. Z tego powodu podczas akcji nie wykorzystano bomby. „Alan” zdawał sobie sprawę, że jego szanse na przeżycie są praktycznie zerowe.
Późnym wieczorem 22 maja 1943 roku Jan Kryst zjawił się w lokalu „Adria”. Kiedy podczas następnego występu przygasły światła, wyciągnął pistolet i otworzył ogień do osób z loży zarezerwowanej dla funkcjonariuszy gestapo. Zginęło trzech oficerów gestapo, kilku innych zostało rannych. „Alan” poniósł śmierć. Jego ciało zostało wykradzone z kostnicy i złożone w bezimiennym grobie na Cmentarzu Wolskim. Niemcy uznali, że zamachowcem był Żyd z warszawskiego getta i nie zastosowali żadnych represji wobec Polaków.
Niezwykłe poświęcenie Jan Krysta zostało docenione już podczas wojny. We wrześniu 1943 roku w ramach małego sabotażu na ulicy Rogowskiej w Warszawie wywieszono tabliczki z napisem „ulica Jana Krysta”. W trakcie powstania warszawskiego, 8 sierpnia 1944 roku, w „Adrii” odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą bohaterskiemu żołnierzowi. Jan Kryst pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Walecznych.
