poniedziałek,
Hanna Czaki „Helena”
11 lutego 1944 roku o świcie w ruinach getta warszawskiego stracona została łączniczka i sekretarka kierownika Wydziału Informacji w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej.
Hanna Czaki urodziła się w 11 stycznia 1922 roku w Warszawie. Ukończyła Gimnazjum i Liceum im. Aleksandry Piłsudskiej. W czasach nauki szkolnej wstąpiła do harcerstwa, była przyboczną w 8. Warszawskiej Żeńskiej Drużynie Harcerek. W czasie okupacji niemieckiej studiowała na Wydziale Socjologii Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Często zajęcia odbywały się w mieszkaniu jej rodziców.
Działała w konspiracji jako łączniczka i sekretarka kierownika Wydziału Informacji w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej Jerzego Makowieckiego. Jej sąsiadem był Władysław Bartoszewski. Po jego powrocie z obozu KL Auschwitz zajęła się opieką nad nim. Nakłoniła Bartoszewskiego do spisania swoich wspomnień obozowych. Na ich podstawie sporządziła konspiracyjną broszurę „Oświęcim. Pamiętnik więźnia”.
5 stycznia 1944 roku została zatrzymana na ulicy przez patrol policji niemieckiej. Miała przy sobie konspiracyjne materiały, m.in. mikrofilmy. Została przekazana gestapo i poddana brutalnemu śledztwu. Po pierwszym przesłuchaniu połączonym z torturami, które trwało kilkanaście godzin w krytycznym stanie przewieziono ją do kobiecego oddziału więzienia na Pawiaku. Bezpośrednio po aresztowaniu gestapo wkroczyło do mieszkania Czakich. Zastali tam studentów podziemnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich obecnych na wykładzie. Zatrzymano rodziców Hanki, ciotkę, studentów i adiunkta Władysława Okińskiego. W ręce Niemców dostała się także łączniczka Ewa Pohoska, która przyszła ostrzec rodzinę.
„Trzeba pamiętać, że fundamentem nowego ustroju będzie wychowanie nowego człowieka. Na nic najlepsze plany, bezcelowe wszelkie spory o rysunek ustroju, jeśli nie zdołamy stworzyć ludzi, którzy to podejmą. I nie jednostki to być mają a społeczność. A wychowanie ma wytworzyć w człowieku umiłowanie Prawdy, Pracy i Piękna”
— gryps wysłany z Pawiaka na kilka dni przed śmiercią.
11 lutego 1944 roku o świcie Hanna Czaki została stracona w grupie 36 kobiet w ruinach getta warszawskiego.
