piątek,
Franciszek Surma
Dziś mija prawdopodobna rocznica śmierci polskiego asa myśliwskiego z czasów drugiej wojny światowej.
Franciszek Surma urodził się 1 lipca 1916 roku we wsi Głębocz niedaleko Jastrzębia-Zdroju. Miał dziewięcioro rodzeństwa. W pobliskich Gołkowicach ukończył szkołę powszechną, a następnie uczył się w Państwowym Gimnazjum w Żorach. Już w tym okresie postanowił związać swoją przyszłość z wojskiem. W 1932 roku przeniósł się do Korpusu Kadetów nr 3 w Rawiczu. W 1936 roku zdał egzamin dojrzałości i wstąpił do wojska. Odbył kurs unitarny w Szkole Podchorążych Piechoty w Różanie. Następnym etapem była Szkoła Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, którą ukończył w 1939 roku.
Jego pierwszym przydziałem była 121. Eskadra Myśliwska w 2. Pułku Lotniczym w Krakowie. W szeregach tej jednostki walczył w kampanii wrześniowej. Kilkakrotnie walczył z niemieckimi bombowcami, jednak nie odniósł żadnego zwycięstwa. 18 września 1939 roku zgodnie z rozkazem przełożonych opuścił Polskę i udał się do Rumunii. Przedostał się nad Morze Czarne i drogą morską dotarł do Libanu, a stamtąd do Francji. Pod koniec stycznia 1940 roku został oddelegowany do Wielkiej Brytanii. W bazie lotniczej w miejscowości Sutton Bridge przeszedł szkolenie na samolotach myśliwskich Hurricane.
Pod koniec sierpnia otrzymał przydział do brytyjskiego 151. Dywizjonu Myśliwskiego RAF i rozpoczął loty bojowe. 30 sierpnia uzyskał prawdopodobne zestrzelenie bombowca Heinkel He 111. Dwa tygodnie później przeniesiono go do 607. Dywizjonu Myśliwskiego RAF. 26 września zestrzelił wrogi myśliwiec Messerschmitt Bf 109. 21 października ponownie zmienił jednostkę, tym razem trafił do 257. Dywizjonu Myśliwskiego RAF. W jednym z kolejnych lotów bojowych, 28 października uszkodził niemiecki bombowiec He 111, jednak w powietrznej walce jego samolot został zestrzelony przez wrogie myśliwce. Zdołał uratować się, skacząc ze spadochronem. Od 12 grudnia służył w 242. Dywizjonie Myśliwskim RAF. Piloci tej jednostki latali głównie na patrole nad konwojami.
W marcu 1941 roku otrzymał przydział do 308. Dywizjonu Myśliwskiego „Krakowskiego”. Spotkał tam wielu kolegów z krajowskiego 2. Pułku Lotniczego. W szeregach 308. Dywizjonu odniósł kilka kolejnych sukcesów w walce. Latem 1941 roku jego jednostka zaczęła latać nad Francję. 12 października nad Francją po raz piąty na pewno zestrzelił myśliwca Bf 109 i tym samym został asem myśliwskim. 30 października został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. 8 listopada 1941 roku poleciał z zadaniem osłony bombowców RAF kierujących się nad Francję. W okolicach Dunkierki doszło do walki z niemieckimi myśliwcami. Surma odłączył się od zgrupowania. Prawdopodobnie został zestrzelony i wpadł do morza. Do dziś nie odnaleziono ciała pilota i wraku samolotu.
